tấm thảm lá óng vàng và đỏ ối mà sớm hôm sau anh sẽ thấy dưới những
hàng cây. Những lúc như vậy, tâm trí anh lại phiêu diêu về với những buổi
tối mùa gặt ở Jufurê, mọi người ngồi quanh những đống lửa đêm, mặc muỗi
và các côn trùng khác quấy nhiễu, vẫn mải mê trò chuyện, những cuộc hàn
huyên dài thỉnh thoảng điểm mấy tiếng báo và linh cẩu gầm rú xa xa.
Anh chợt nghĩ ra một điều: có một thứ anh không nghe thấy, và kể từ
khi rời Châu Phi đến giờ, chưa từng nghe thấy, đó là tiếng trống. Có lẽ bọn
tubốp không cho phép những người da đen này được có trống thì phải, lý
do chắc là như vậy. Nhưng tại sao lại thế? Phải chăng vì bọn tubốp biết và
sợ rằng tiếng trống sẽ làm bốc máu mọi người trong làng, kỳ cho tới lúc
con nít và người già rụng răng cũng lao vào nhảy múa điên cuồng? Hoặc
nhịp điệu trống sẽ thôi thúc các tay đô vật đạt những kì tích về thần lực?
Hoặt giả tiếng đập trống có thể phát động các chiến sĩ nộ khí xung thiên lăn
xả vào kẻ địch? Hay có lẽ đơn giản là bọn tubốp sợ không dám cho phép
một hình thức giao lưu có thể vượt qua khoảng cách từ trại này sang trại
khác mà chúng không hiểu được?
Song những người da đen vô đạo này hẳn cũng không hiểu lời trống
hơn gì lũ tubốp. Tuy nhiên, rất miễn cưỡng, Kunta bắt buộc phải thừa nhận
rằng có thể họ chưa đến nỗi hoàn toàn không cứu chuộc nổi. Mặc dầu đầu
óc tối tăm, một số điều họ làm vẫn mang tính chất Phi thuần túy và anh
dám chắc chính họ cũng hoàn toàn không tự giác về điểm này. Chẳng hạn,
cả đời, bao giờ anh cũng thấy là những tiếng kêu biểu lộ tình cảm như nhau
phải đi đôi với những bộ điệu tay và nét mặt như nhau. Và cái cách những
người đen này cử động thân mình cũng giống hệt thế. Cái điệu cười của họ
khi tụ họp riêng với nhau cũng chẳng khác gì - thoải mái, rung toàn thân y
như mọi người ở Jufurê.
Và Kunta được gợi nhớ tới Châu Phi ở như cái cách phụ nữ da đen nơi
đây lấy dây buộc tóc thành những bím rất chặt - mặc dầu phụ nữ Châu Phi
thường hay trang điểm bím tóc của mình bằng những hạt nhiều màu. Và
