phụ nữ ở đây cũng thắt nút những tấm vải trên đầu, tuy buộc không được
ngay ngắn cho lắm. Thậm chí một số đàn ông da đen cũng tết tóc thành
những bím ngắn như một số người ở Châu Phi.
Kunta cũng nhìn thấy hình ảnh Châu Phi trong cái cung cách trẻ con
da đen ở đây được luyện vào khuôn phép lễ độ và kính trọng người bề trên.
Anh thấy hình ảnh Châu Phi trong cách các bà mẹ bế con, cho đôi chân nhỏ
mũm mĩm của chúng quặp lấy bụng mình. Anh nhận thấy cả những tục lệ
nho nhỏ như cách cụ già tối đến thường ngồi xỉa răng xỉa lợi bằng một cái
que nhỏ đầu nghiền nát - ở Jufurê các cụ thường dùng rễ cỏ chanh. Và
Kunta phải thừa nhận rằng niềm say mê hát múa cao độ của những người
đen này thì đặc Phi, không thể lầm lẫn được, mặc dầu anh khó mà hiểu
được làm sao họ có thể làm thế trên đất tubốp này.
Nhưng cái điều bắt đầu thực sự làm trái tim anh dịu đi đối với những
con người kì lạ này là việc trong suốt tuần trăng vừa qua, chỉ khi nào có
mặt "xú-ba-dăng" hoặc "me-xừ", họ mới tiếp tục tỏ ra ồn ào không ưa anh.
Những lúc Kunta đến bất cứ chỗ nào chỉ có những người đen với nhau,
phần đông đều vội vàng gật đầu với anh và anh nhận thấy vẻ quan tâm của
họ đối với cổ chân trái anh mỗi ngày một trầy loét thêm. Mặc dù bao giờ
cũng lạnh lùng lờ họ đi và tiếp tục lặc lè bước qua, đôi khi, sau đó, anh
thường bất chợt thấy mình gần như tiếc rằng đã không gật đầu đáp lại họ.
Một đêm, Kunta đã ngủ rồi song lại thức giấc, như dạo này anh
thường hay thế; anh nằm trừng trừng nhìn vào đêm tối và cảm thấy rằng
Chúa Ala, vì một lý do nào đó, đã muốn anh phải ở nơi đây giữa cái bộ tộc
lạc lõng của một đại gia đình da đen gốc gác tông môn bắt nguồn từ tổ tiên
xa xôi; nhưng khác với anh, những người đen ở nơi này không mảy may
biết mình là ai và quê hương bản quán mình ở đâu.
Cách nào đó thật kì dị, Kunta cảm thấy sự có mặt của vị thánh nhận
ông nội anh ở đâu đây và anh với tay quờ vào đêm tối. Thực ra có gì đâu
mà sờ soạng, mà tìm, thế nhưng anh vẫn cất cao giọng nói với bậc thánh
