đen to lớn đã tóm được anh, bắt chước "xú-ba-dăng" và anh ngạc nhiên
nghe những người khác hồ như chết nghẹn vì cố nén cười, sợ bọn ở trong
ngôi nhà trắng lớn nghe thấy.
Nhưng rồi tiếng cười lắng dần và họ ngồi quanh chuyện trò với nhau.
Kunta nghe thấy giọng một số người đầy vẻ thảng thốt bất lực, một số khác
lại phẫn nộ, mặc dầu anh chỉ hiểu tí chút về những điều họ bàn luận. Anh
có cảm giác là họ đang hồi tưởng lại những điều đã xảy ra trước đây trong
đời họ. Đặc biệt một số phụ nữ đang nói bỗng òa lên khóc. Cuối cùng, cuộc
trò chuyện lặng đi khi một trong số phụ nữ cất tiếng hát và mọi người hòa
theo. Kunta không hiểu lời - "Không ai biết những nông nỗi tôi đã trải" -
song anh cảm thấy rõ nỗi buồn trong tiếng hát.
Sau rốt, vẳng đến một giọng mà Kunta biết là của người cao tuổi nhất
trong bọn họ, ông lão ngồi trong chiếc ghế đu, đan đồ bằng rác ngô và
thường thổi tù và. Những người khác cúi đầu và ông lão bắt đầu chậm rãi
đọc những câu gì mà Kunta đoán là một thứ kinh cầu nguyện, mặc dầu
chắc chắn không phải là dâng lên Chúa Ala. Song Kunta nhớ lại lời vị thủ
chỉ già đã nói trên con xuồng lớn: "Chúa Ala biết mọi thứ tiếng." Trong khi
cuộc cầu nguyện tiếp tục, Kunta lại nghe thấy vẫn cái tiếng kỳ lạ nọ thốt
lên giật giọng từ miệng ông lão và những người khác: "Ôi, lạy Chúa!". Anh
băn khoăn tự hỏi "ôi, lạy Chúa!" đây có phải là Chúa Ala của họ không.
Mấy ngày sau, những cơn gió đêm bắt đầu thổi, lạnh hơn mọi cái lạnh
mà Kunta từng cảm thấy, và buổi sáng trở dậy, anh bỗng thấy những chiếc
lá cuối cùng đã rời cành. Trong khi run rẩy đứng xếp hàng ra đồng anh
ngạc nhiên thấy "xú-ba-dăng" lại điều tất cả vào nhà kho. Cả "me-xừ" và
"bà đầm" cũng ở trong đó cùng với bốn tubốp khác mặc quần áo đẹp đứng
xem và hoan hô trong khi những người đen được chia thành hai nhóm, đua
nhau rút ra và quẳng sang bên những vỏ khô trắng từ đống ngô đã thu
hoạch.
