ríu rít. Thi thoảng một con rắn nằm phơi nắng trên đường bị cỗ xe đang đi
tới phá đám, trườn mình lủi đi cho yên thân, hoặc một con chim ó vỗ cánh
nặng nề rời khỏi chú thỏ chết, bữa ăn dở dang của nó. Nhưng hình ảnh ưa
thích nhất của Kunta là một cây sồi hoặc một cây tuyết tùng cô đơn ở giữa
cánh đồng; nó đưa tâm tưởng anh trở về với những cây bao-báp của Châu
Phi, với câu nói của các bô lão là: ở đâu có một cây bao-báp đứng trơ trọi,
ở đó trước đây đã từng có một làng. Những lần đó, anh thường nghĩ đến
Jufurê.
Trong những chuyến đi xã giao, ông chủ thường hay đến thăm bố mẹ
ở đồn điền Enfin. Tới gần đó - cũng như tất cả những tư thất của dòng họ
Uolơ - cỗ xe lăn bánh giữa hai hàng cây to, lâu năm và dừng lại dưới bóng
một cây óc chó trên bãi cỏ rộng trước nhà. Tòa dinh thự, to hơn và trông
sang hơn nhà ông chủ nhiều, chễm chệ trên một khu đất hơi nhô lên, chon
von bên một con sông hẹp nước chảy lờ đờ.
Trong mấy tháng đầu làm công việc lái xe, đám đầu bếp ở các đồn
điền khác nhau đã dọn cho Kunta ăn - đặc biệt là Hattie Mac, chị bếp kênh
kiệu, phốp pháp, da đen nhánh ở Enfin - đều gườm gườm nhìn anh bằng
con mắt xoi mói, thái độ khư khư như ông từ giữ oản giống hệt Bel ở đồn
điền me-xừ Uolơ. Tuy nhiên trước tư thế đĩnh đạc, cứng rắn và dè dặt của
Kunta, không ai dám ra mặt thách thức anh một cách trực tiếp và anh cứ
lặng lẽ ăn kỳ nhẵn đĩa bất cứ món gì họ dọn cho anh, trừ thịt lợn. Cuối cùng
họ cũng bắt đầu quen với cung cách trầm lặng của anh và tới lần thứ sáu
hay thứ bảy gì đó, ngay cả chị bếp ở Enfin cũng có vẻ đã xác định rằng anh
đủ tư cách để trò chuyện và hạ cố nói với anh.
"Anh có biết anh đang ở đâu không?" một hôm, giữa lúc anh đang ăn,
chị ta đột ngột hỏi. Anh không trả lời và chị cũng không chờ anh trả lời.
"Cái này đây là nhà đầu tiên của dòng họ Uolơ ở Hạp Xẻng Quốc.
Ngoài họ Uolơ, không có ai ở đây tới một trăm năm mươi năm!" Chị nói
khi đồn điền Enfin được xây dựng thì chỉ bằng nửa bây giờ, nhưng về sau,
