đến, thì chị cùng mọi người khác trong đồn điền đã được Kunta cho biết sự
việc cốt tử là ông chủ không hề có ý định bán họ. Và không lâu sau bữa tối,
Kunta nhắc lại với đám cử tọa ngây ngất của xóm nô toàn bộ cuộc đối thoại
với tất cả khả năng truyền đạt tối ưu của anh. Im lặng một lát. Rồi chị
Manđi nói: "Ông chủ mấy người em họ có nói chuyện nhọ tự do dành tiền
để mua tự do cho người thân thích. Tui muốn biết đám nhọ tự do làm sao
để chính mình được tự do!".
"À", bác vĩ cầm nói, "vô khối chủ nô ở thành phố để cho họ học các
nghề, rồi đem cho thuê lấy tiền và cho họ tí chút, dư cách ông chủ vẫn làm
mới tui í. Cứ dư thế mươi mười lăm năm dành dụm, nếu thực sự may mắn,
một nhọ được thuê làm ngoài có thể nộp chủ số tiền để mua tự do cho
chính mình".
"Bởi thế nên bác cứ kéo đàn túi bụi dư vậy phải không?" Catô hỏi.
"Tau làm vậy đâu phải vì thích xem dân da trắng khiêu vũ", bác vĩ
cầm nói.
"Bác đã kiếm đủ để mua lại mình chưa?".
"Nếu đủ thì tau đã chẳng còn đây để cho mầy hỏi câu í". Tất cả mọi
người đều cười.
"Dù sao đi nữa, đã gần đủ chưa?" Catô gặng thêm.
"Mầy có thôi đi không?" bác vĩ cầm phát cáu. "Bi giờ tau gần đủ hơn
tuần trước, dưng lại không gần đủ bằng tuần sau nữa".
"Thôi được, dưng mà khi được rồi, bác sẽ làm gì?".
"Cao chạy xa bay, người anh em ạ! Hướng về phía Bắc! Nghe nói một
số nhọ tự do ở miền Bắc sống khá hơn với người da trắng và tau thấy cái í
hay đấy. Giả sử tau dọn đến ở cạnh một người lai kênh kiệu rồi bắt đầu ăn
