của chúng. Bọn trẻ diễu hành thay phiên nhau đóng vai trò danh dự, đến
lượt Kunta, nó vênh vênh váo váo dạo quanh, đầu gối cất cao, thực sự cảm
thấy mình rất quan trọng. Đi ngang qua đám người lớn, nó bất chợt thấy cả
Ômôrô và Binta đều đưa mắt nhìn nó và biết hai người lấy làm hãnh diện vì
con trai mình.
Bếp của tất cả phụ nữ trong làng đều bày ra hàng loạt thức ăn công
khai mời bất cứ ai đi ngang muốn dừng lại một lúc và thưởng thức một
món. Kunta và các bạn cùng lứa kafô chén đẫy tễ nhiều bát thịt hầm với
gạo ngon tuyệt. Ngay cả thịt quay - dê và thú rừng - cũng ê hề, và bọn con
gái có nhiệm vụ đặc biệt là giữ cho những giỏ tre luôn luôn đầy mọi thứ trái
cây có thể kiếm được.
Khi không nhồi nhét dạ dày thì bọn con trai ùa ra cây lữ khách đón
những người khách lạ phấn khởi kéo nhau vào làng. Một số ở lại qua đêm,
nhưng phần lớn chỉ lưu lại mấy giờ, trước khi tiếp tục đến dự hội ở làng
bên. Những khách từ Xênêgan dựng những quày sặc sỡ trưng bày các súc
vải hoa. Nhiều người khác mang tới những bao tải nặng hạt dẻ kôla thượng
hảo hạng miền Nigiêria, được định giá theo thứ bậc và cỡ to nhỏ của mỗi
hạt. Cánh thương nhân đi ngược sông trên những thuyền chất nặng muối
thỏi để đổi lấy củ nâu, da thú, sáp ong và mật ong. Đích thân già Nyô Bôtô
cũng bận bịu bán những túm rễ cỏ chanh rửa sạch và tỉa gọn mỗi túm một
đồng tiền vỏ ốc, thứ rễ này đem cọ răng thường xuyên sẽ giữ cho hơi thở
thơm dịu và mát miệng.
Những thương nhân tà giáo đi qua Jufurê vội vội vàng vàng, thậm chí
không dừng lại vì những hàng hóa của họ: thuốc lá, rượu, bia, chỉ dành cho
bọn vô đạo mà thôi, còn người Manđinka theo đạo Hồi không bao giờ uống
rượu hoặc hút thuốc, một số khác họa hoằn lắm mới dừng lại vì đích của họ
là những làng lớn hơn, đó là đông đảo thanh niên tự do lông bông từ những
làng khác tới - cũng như một số trai trẻ đã rời bỏ làng Jufurê trong mùa gặt.
Phát hiện thấy họ đi qua trên con đường ngoài làng, Kunta và các bạn
