Thậm chí nó cũng không thể nêu cái vấn đề đau đớn này với mẹ nó
được - sau khi mẹ đã tỏ ra hết sức hối hận vì đã chủ động nói với nó về
điều đó.
Sau bao nhiêu năm ấy, Joóc tự hỏi mẹ thực sự cảm thấy như thế nào
về toàn bộ cái điều đau đớn ấy, và bây giờ, theo như nó thấy, mẹ và ông chủ
đều làm như không hề biết đến sự tồn tại của nhau nữa, chí ít là về phương
diện đó. Thậm chí chỉ nghĩ đến mẹ đã từng với ông chủ như kiểu Tseriti -
và gần đây nữa - Bulơ - với mình những đêm nó lẻn đi khỏi đồn điền cũng
đủ khiến nó xấu hổ.
Nhưng rồi, rỉ ra từ những ngóc ngách trí nhớ, chợt đến với nó cái hồi
ức về một đêm đã lâu khi nó mới ba, bốn tuổi: Đêm ấy, thức giấc, nó cảm
thấy giường chuyển động, rồi nằm im, khiếp hãi, mắt mở to nhìn trừng
trừng vào đêm tối, lắng nghe tiếng ổ rơm sột soạt và tiếng của người đàn
ông nằm cạnh nó. Nó đã nằm đó, kinh hoàng, cho đến khi người đàn ông
đứng dậy; nghe thấy tiếng "cạch" của một đồng tiền ném trên mặt bàn,
tiếng bước chân, tiếng cửa lều đóng sầm lại. Trong một quãng tưởng như
bất tận, Joóc đã cố kiềm những giọt nước mắt nóng bỏng, nhắm tịt mắt thật
chặt như để xua đi những gì nó đã nghe và trông thấy. Song, những điều đó
cứ luôn luôn trở lại như một đợt sóng gây lộn mửa, mỗi khi nó tình cờ nhận
thấy trên một cái giá trong lều mẹ một bình thủy tinh đựng những đồng tiền
chồng chất lên ước chừng hai phân rưỡi. Thời gian qua, độ dày của lớp tiền
đồng tăng lên, cho đến khi, rốt cuộc, nó không dám nhìn thẳng vào cái bình
nữa. Rồi dạo nó độ lên mười, một hôm nó nhận thấy cái bình không ở chỗ
ấy nữa. Mẹ chẳng bao giờ ngờ là nó có biết chút gì về chuyện đó và nó
nguyện sẽ không bao giờ để mẹ hay.
Tuy rất tự ái không muốn nhắc đến chuyện đó, Joóc cũng đã có lần
suy tính, toan nói với Tseriti về người cha da trắng của mình. Nó nghĩ là
Tseriti có thể hiểu. Trái ngược với Bulơ đen nhánh như than, Tseriti là một
mulatô có nước da sáng hơn Joóc nhiều, thuộc loại mà người ta thường gọi
