nhà hoặc trở về, cả gia đình bất giác lại dồn mắt vào anh chàng Tôm thợ
rèn hai mươi hai tuổi, như muốn kêu gọi anh dìu dắt hướng dẫn, nhưng
Tôm không đáp ứng. Sang tháng mười một mát mẻ, khi một vụ thu hoạch
tốt đẹp trên khoảng sáu mươi lăm âycơ bông và thuốc lá của ông chủ khiến
ông có thể bán khá tiền, một hôm thứ bảy vào lúc sẩm tối, Matilđa ngóng ở
cửa sổ căn nhà gỗ nhỏ của mình cho đến khi thấy người khách cuối cùng
của Tôm rời cửa hiệu rèn, và bà hối hả chạy ra đó, qua kinh nghiệm bao lâu
nay, nhìn vẻ mặt mẹ, Tôm biết một điều gì đặc biệt đang làm bà bận tâm.
"Có gì thế mẹ?" anh vừa hỏi vừa bắt đầu vun lửa trong lò rèn.
"Mẹ đang nghĩ, Tôm ạ. Bi giờ, cả sáu con trai mẹ đều đã thành người
nhớn rồi. Con không phải là cả, dưng mà mẹ là mẹ của con, mẹ biết con có
đầu óc chín chắn nhất", Matilđa nói. "Hơn nữa, con là thợ rèn, còn bọn nó
là lực điền. Cho nên, xem ra con phải là người lền ông trụ cột của gia đình
này từ khi bố con đi đã tám tháng nay..." Matilđa ngập ngừng rồi thành thật
nói thêm, "chí ít cũng đến khi bố về".
Tôm giật mình kinh ngạc thực sự, vì từ bé đến giờ, anh vẫn là thành
viên kín đáo, dè dặt nhất trong gia đình. Mặc dầu tất cả đều sinh trưởng ở
đồn điền của mexừ Liơ anh chưa bao giờ trở nên thật gần gũi với ai trong
số anh em trai, chủ yếu là vì anh đã phải đi xa mấy năm học nghề thợ rèn
và từ khi trở về nhà như một người trưởng thành, anh luôn ở lò rèn, trong
khi các anh em trai của anh làm việc ngoài đồng. Anh càng ít tiếp xúc hơn
với Vơjơl, Asfođ và Joóc-con vì nhiều lý do khác nhau. Vơjơl, nay đã hai
mươi sáu tuổi, có bao nhiêu thì giờ rỗi rãi đều sang đồn điền bên cạnh với
cô vợ Lili Xiu và đứa con mới đẻ đặt tên là Iuriơ. Còn Asfođ, hai mươi lăm
tuổi thì xưa nay gã với Tôm bao giờ cũng xung khắc và tránh nhau, thêm
nữa, Asfođ đã trở nên yếm thế hơn bao giờ hết từ khi ông chủ của cô gái
mà gã cay cú muốn lấy từ chối không cho hai cô cậu nhảy chổi, ông ta gọi
Asfođ là tên "nhọ kiêu kỳ". Và anh chàng Joóc-con hăm bốn tuổi, bây giờ
rõ là béo ị, cũng đang lao vào mải mê tán tỉnh một chị bếp ở một đồn điền
