đề nghị chàng thân hành đi quan sát thành phố và trình bày một kế
hoạch khác do chàng thảo ra. Sáng sáng chàng với Maruxya chèo một
chiếc thuyền qua sông Đniepr bốc hơi nghi ngút, len lỏi giữa những
tảng băng trôi lềnh bềnh trên sông, rồi leo lên hữu ngạn ở xóm
Manđyrôvka xin ngồi nhờ xe của một người nông dân nào đó đang chở
hàng ra chợ, đi cho đến nhà ga rồi xuống đi bộ hay đi tàu điện vào
trung tâm thành phố.
Nhà ga và xe lửa ở vào miệt phía Nam. Từ đấy có một con đường rất
rộng gọi là đại lộ Êkatêrinxki chạy dài qua suốt thành phố, vỉa hè trồng
xiêm gai và phong dương hình chóp, hai bên đường là những tòa nhà
mới dáng dấp khá đồ sộ, cửa kính sáng choang: nhà ngân hàng, khách
sạn, bưu điện, tòa thị chính. Đại lộ đột ngột đi lên dốc, dẫn đến thành
phố cũ xây quanh quảng trường nhà thờ. Các trại lính cũng xây ở đây.
Vađim Pêtrôvits dạy cho Maruxya đếm bước để đo khoảng cách, ước
lượng các góc độ bằng mắt, ghi nhớ những mục tiêu đặc biệt quan
trọng. Thỉnh thoảng họ ghé vào một quán cà-phê và phác họa bản đồ
trên một tờ giấy nhỏ. Tờ giấy này được gấp lại thành một hình tam giác
con, và bao giờ Maruxya cũng nắm chặt trong lòng bàn tay: hễ cảnh sát
chặn họ lại, cô sẽ bỏ vào mồm nuốt ngay. Nhưng không có ai nhìn ngó
họ lấy một lần nào, tuy cô Maruxya xinh đẹp trùm chiếc khăn vuông
bình dị thắt theo kiểu Ukrain và chàng Rôstsin đội cái mũ lông chóp đỏ
đều có thể thu hút sự chú ý của người qua đường. Nhưng ở đây người
ta chẳng còn tâm trí đâu mà chú ý đển họ. Chính quyền Petlyura, vốn tự
mệnh danh là chính quyền cộng hòa dân chủ, đang lội bì bõm giữa đủ
các thứ ủy ban thuộc các phe phái: borotbixt, xã hội, Do thái, vô chính
phủ, quốc gia lập hiến, xã hội cánh tả, xã hội bình dân, ôn hòa, trung
lập, có cương lĩnh và không có cương lĩnh, thôi thì đủ. Tất cả những
nhóm ăn không ngồi rồi ấy đòi được hợp pháp hóa, đòi trụ sở, đòi tiền
và hăm dọa sẽ làm cho dân chúng mất tin tưởng, đối với chính quyền.
Hội đồng Đuma thành phố, trong đó Paprikaki em có chân (Paprikaki
anh vốn thông minh hơn, đã chạy theo Đênikin) đã làm cho tình hình
