hoàn toàn rối loạn. Hội đồng Đuma tiến hành chính sách hai chính
quyền song song, và thậm chí còn nhất thiết chủ trương thành lập một
trung đoàn riêng biệt gọi là kuren theo danh từ bọn Petlyura, mang tên
ông thị trưởng quá cố Khaim Xolomônôvits Ghistory. Lẽ tự nhiên là
chính quyền Petlyura chỉ còn một khoảng trống duy nhất nữa để hoạt
động: đang đêm sục vào nhà này nhà nọ bắt công nhân cộng sản, mà
cũng chỉ biết được những người trú ngụ ở hữu ngạn mà thôi.
Cứ sau một ngày rong ruổi, Rôstsin và Maruxya lại chọn con đường
ngắn nhất - đi qua cầu để trở về một ngôi nhà nhỏ vách đất quét vôi
trắng dựng trên bờ sông Đniepr dốc đứng, nhà bố mẹ Maruxya.
Trong nhà bao giờ cũng đốt lò sưởi ấm áp, không khí thoang thoảng
có mùi chua chua mà rất ấm cúng của phân ngựa khô. Mẹ Maruxya
bước vào, tay cầm cây nến to tướng dùng để thắp trên toa (bố Maruxya
làm công nhân đường sắt), đưa tay lên lò sưởi sờ thử rồi hỏi nhỏ:
- Đã ấm chưa?
- Ấm rồi mẹ ạ.
- Các con ăn tối chưa?
- Chúng con đói như cào, mẹ ạ.
Bà cụ thờ dài, rồi nói:
- Bố mẹ ăn tối cả rồi. Đi đi mà ăn, thanh niên lúc nào cũng đói. Bước
chậm rãi như thể đang nghĩ đến một chuyện buồn khôn tả xiết, bà cụ đi
ra sau tấm liếp ngăn. Bà lom khom lấy cái nạng nhấc nồi, miệng lẩm
bẩm: "Chúa phù hộ cho mày đừng buột đừng đổ", cặp cái nồi lớn đựng
xúp borsts ở bếp ra. Ông bố ngồi xo ro trên giường hút tẩu thuốc. Cả
hai ông bà già cố làm như không để ý đến Rôstsin trong khi nói chuyện
với nhau, hai ông bà gọi chàng là "ông cán bộ bí mật". Nhưng hễ
Rôstsin cần gì - một bình nước uống, một bao diêm chẳng hạn - ông bố
vội vã đứng dậy và bà mẹ sốt sắng chạy lạch bạch đi lấy cho chàng
ngay. Rôstsin và Maruxya đổ xúp borsts ra hai cái đĩa mẻ ngồi ăn.
Maruxya nói chuyện không ngớt những ấn tượng của ngày vừa qua
