Và cuối cùng ngày trình diễn đã đến: mặt trời vừa lặn thì một chiến
sĩ hồng quân cưỡi con ngựa xám của pháo binh đi khắp làng (đây là
một sáng kiến của Ivan Ilyits) thổi một hồi kèn đồng rồi cất tiếng rao
to: "Thưa các đồng bào và các đồng chí, buổi diễn vở kịch "Những
người đạo tặc" của Siller sắp mở màn..."
Cả làng đổ xô đến ngôi trường. Thềm và cửa ra vào bị tấn công dữ
dội đến nỗi những người lọt được vào phòng mắt đều long lên sòng
sọc, đầu không còn mũ, áo chẳng còn khuy... Những người không vào
xem được cũng chẳng phải buồn lâu. Vầng trăng non treo trên thôn
xóm, vằng vặc giữa bầu trời sâu thẳm của tiết chớm xuân. Tiếng phong
cầm vang lên trước cửa trường. Các chiến sĩ Hồng quân làm cho đám
con gái cô-dắc mới quy thuận phải ngạc nhiên với bài ca yêu thích của
họ: "Giữa trời khuya bay qua một thiên thần..." Họ làm quen nhau, rồi
những câu bông đùa đối đáp qua lại, và "trong đôi mắt xinh ánh lên
những niềm ân ái, và trên đôi môi thắm nảy nở một chiếc hôn". Hoặc:
"Người chiến binh kết hôn, chẳng phải chuyện chốc lát: ai muốn kết
duyên xin hãy đợi chờ".
Ban đầu công chúng trong phòng diễn kịch cứ cười ồ lên khi, dưới
cái bộ dạng của ông già vẽ mặt, tóc bằng sợi gai, mặc cái áo thụng vốn
là áo linh mục chữa lại, họ nhận ra chiến sĩ hồng quân Vanin... "Đúng
cậu ấy rồi! -họ reo lên - Nào cố lên Vanin, đừng sợ..." Khi từ trong cánh
gà hiện ra một người mặc cái áo rộng thùng thình có hai cái đuôi sau
lưng, chân đi bít tất đàn bà, răng nhe ra, mắt lấm la lấm lét, dáng đi như
bò, mồm phun phè phè như con rắn "Bố ơi, con đây mà, Fratx, đứa con
hiếu thảo của bố đây mà" - thì công chúng cũng nhận ngay ra được
Kuzma Kuzmits và lăn ra cười.
Đasa đứng trong hậu trường giơ hai tay lên nắm chặt lấy tóc mai, nói
đi nói lại với Xapôjkôv.
- Thế là, hỏng hết rồi, thật là một thất bại thảm hại, tôi biết mà...
Nhưng rồi các nghệ sĩ cũng trấn áp được cái không khí cười cợt trong
phòng diễn. Công chúng đã nhận mặt xong tất cả các diễn viên và bắt
