hai tay nàng rửa thật sạch. Nàng mở cửa trường ra, mỉm cười nói với lũ
con trai và con gái bé tí đang nghếch mũi lên nhìn nàng:
- Chào các em...
- Chào cô Ekaterina Đmitrievna ạ... - lũ trẻ reo to lên giọng trong
trẻo, vang dội, tươi vui đến nỗi cả một luồng không khí trẻ trung tràn
vào lòng nàng. Nàng phân phối chỗ ngồi cho lũ trẻ, bước lên bục, giơ
ngón tay trỏ lên nói:
- Các em, hiện nay ta chưa có sách vở và bút viết. Cô sẽ kể cho các
em nghe, có chỗ nào không hiểu, các em sẽ hỏi lại nhé... Hôm nay ta
bắt đầu học sử... cô sẽ kể cho các em nghe chuyện Rurik, Xinêux và
Truvor... Nhà cửa Katya rất nghèo. Nàng không muốn lấy chút gì ở nhà
Alekxêy đi, và lại gặp Matriôna nàng cũng phiền lòng lắm: chị ta bây
giờ gầy rộc đi, lúc nào cũng lầm lì. Trong nhà Katya có một cái chổi
đặt ở ngưỡng cửa, trên giá để hai cái hủ đất, trong phòng lót để một cái
chậu nước bằng gỗ. Cảnh nhà cũng vui lên một chút nhờ mảnh vườn
nhỏ có rào bọc xung quanh, trong vườn có hai cây anh đào, một cây táo
và một cây phúc bồn tử. Bên kia bờ rào là cánh đồng. Khi mấy cây anh
đào nở hoa, Katya cảm thấy như mình mới mười bảy tuổi. Nàng thường
ngồi trong vườn soạn bài, đọc những cuốn tiểu thuyết Pháp trong tủ
sách của ông chủ nhà máy đường, và hay nhớ đến Pari trong màn
sương xanh xanh của những năm dĩ vãng. Hồi ấy - năm một ngàn chín
trăm mười bốn -nàng ở ngoại ô Pari, trong một căn phòng nhỏ sát mái
nhà, có bao lơn trông ra một dãy phố hẹp yên tĩnh, nhìn xuống mái một
ngôi nhà nhỏ mà xưa kia Balzăc đã từng ở. Các cửa sổ ở phòng làm
việc của ông không trông ra phố, mà lại mở ra một khoảng vườn dốc
dần xuống bờ sông Xen. Bấy giờ khu vườn ấy thuộc quyền sở hữu một
người đàn bà Mỹ giàu có nào đấy, và cứ tối tối, mỗi khi Katya ra bao
lơn, mấy con công lại cất tiếng kêu the thé đón mùa xuân, và Katya, lúc
bấy giờ đã đoạn tuyệt với chồng bỏ sang đây sống trong cảnh cô đơn,
trong tâm trạng nhớ nhung, buồn chán, có cảm giác là đời mình đã hết.
