như nếu cứ thức nữa thì người ta không còn đủ sức mà chịu đựng cảnh
chờ đợi thêm một mùa xuân đẫm máu nữa.
Có lần Đasa viết:
"... Trước đây em không muốn nói hay viết thư cho anh biết về cái
chết của Bexxônôv. Nhưng hôm qua lại có người kể cho em nghe chi
tiết về cái chết khủng khiếp của hắn trên đại lộ Tverxkôi. Trông hắn rất
tội nghiệp, và em vẫn có cảm giác là nếu hôm ấy em không hắt hủi hắn
thì hắn đã không đến nỗi phải chết như vậy. Nhưng em đã hắt hủi hắn.
Em không thể làm khác đi được, và ví thử phải sống lại quãng đời đã
qua một lần nữa, em cũng sẽ làm như thế".
Têlêghin đã ngồi suốt nửa ngày để trả lời bức thư ấy.
"Làm sao có thể nghĩ rằng anh sẽ không nhận một cái gì của Đasa
đem lại cho anh -Chàng viết rất thong thả, nghĩ thật kỹ để đừng có lấy
một từ ngữ nào quanh co. - Thỉnh thoảng anh vẫn tự kiểm nghiệm
mình: dù Đasa có yêu một người nào khác chăng nữa, nghĩa là dù có
xảy ra cái điều khủng khiếp nhất đối với anh... anh cũng sẽ nhận luôn
cả điều đó nữa... Anh sẽ không thể nào quên đi được, không bao giờ:
mặt trời của anh đã tắt... nhưng lẽ nào tình yêu của anh đối với em chỉ
có trong niềm vui mà thôi? Tình yêu có thể sâu đến nỗi người ta muốn
đem cho cả cuộc sống: anh đã biết cái cảm giác này... Chắc Bexxônôv
cũng có cái cảm giác này khi lên đường ra mặt trận... Và Đasa ạ, em
phải cảm thấy mình tự do hoàn toàn... Anh không xin gì ở em hết, kể cả
tình yêu. Điều đó trong thời gian gần đây anh đã hiểu ra được..."
Hai hôm sau Ivan Ilyits ở nhà máy về lúc rạng đông, tắm rửa rồi vào
giường ngủ, nhưng vừa nằm xuống đã bị dựng dậy ngay: có điện.
"Mọi việc đều tốt lành. Em yêu anh quá. Đasa của anh".
Vào một ngày chủ nhật kỹ sư Xtrukôv ghé nhà Têlêghin và rủ anh
đến tiệm "Lục lạc đỏ".
Tiệm dọn dưới căn nhà hầm. Cái trần xoay vòm cuốn và bốn bức
tường đều được trang trí bằng những hình chim ngũ sắc, bằng những
