hắn là người đầu tiên dẫn cả nhà máy xuống đường. Hắn sục vào các
gác xép lùng cảnh sát; nghe nói tự tay hắn đâm chết dễ đến nửa tá...
Sau sự biến tháng Mười, hắn trở thành một yếu nhân. Ấy, thế thì vừa
rồi anh có gặp hắn nói chuyện... em vẫn nghe anh nói đấy chứ, Đasa?
- Em vẫn nghe, - nàng đáp. Lúc bấy giờ nàng đã đặt cái cốc xuống
bàn, tựa cằm lên nắm tay gầy guộc, mắt thẫn thờ nhìn ngọn đèn nhấp
nháy. Đôi mắt xám của nàng để lộ một sự thờ ơ hoàn toàn với mọi sự
trên thế gian này. Khuôn mặt nàng hốc hác, làn da mịn trông như trong
suốt, cái mũi thanh tú trước kia trông bướng bỉnh và thậm chí ngông
nghênh nữa, bây giờ đã nhọn thêm ra.
- Anh Ivan ạ, - nàng nói (chắc để tỏ lòng cảm ơn Têlêghin về chén
trà có bỏ lát chanh) ban nãy em đi tìm diêm tình cớ thấy có bao thuốc lá
sau dãy sách. Nếu anh cần...
- Thuốc lá à? Thôi đúng là bao thuốc mua từ dạo nọ, loại anh thích
nhất đấy Đasenka ạ Ivan Ilyits mừng rỡ như vậy là quá đáng, vì bao
thuốc lá ấy chính chàng đã đem cất đi để phòng xa. Chàng châm thuốc
hút, mắt liếc nhìn những đường nét trông nghiêng của Đasa im lìm như
đã chết "Phải đưa Đasa đi xa nơi này, đến một miền nào thật nhiều ánh
nắng.
- Ấy, thế là anh với Vaxili Rublyôv nói chuyện với nhau và Vaxili đã
giúp anh hiểu thêm rất nhiều, Đasa ạ... Anh không tin rằng những
người bolsêvik ấy lại có thể tự dưng biến mất. Cội rễ của họ là những
người như Rublyôv, em hiểu không?... Quả thật chẳng có ai bầu họ lên
hết. Chính quyền của họ như treo trên sợi tóc: chỉ có ở Pêterburg,
Moxkva và một vài tỉnh lỵ...
Nhưng ở đấy bí quyết nằm trong phẩm chất của chính quyền kia...
Chính quyền này có huyết mạch ăn thông vào những người như Vaxili
Rublyôv. Ở nước ta họ chẳng đông đảo gì... Nhưng họ có lòng tin.
Vaxili Rublyôv thì dù có bỏ vào chuồng sư tử hay đem thiêu sống cũng
vẫn hân hoan cất tiếng hát "Quốc tế ca" như thường...
