Vaxilyêvits"), rất thích các bạn đồng ngũ lịch thiệp; trang nhã và cái
không khí cách biệt với bên ngoài nhưng thân ái ở bên trong của câu
lạc bộ sĩ quan. Hoàng đế là cái chóp đỉnh của hệ thống này, của những
truyền thống này.
Tất nhiên, Kôltsak cũng còn yêu một nước Nga khác, cái nước Nga
đứng xếp hàng trên boong sau, đội mũ bình thiên không có lưỡi trai,
đính hai dải lụa ở sau gáy, mặt rộng, da rạm nắng, thân hình gân guốc.
Cái nước Nga ấy hát những bài kinh cầu nguyện ban chiều hay lạ lùng
những khi hạ quốc kỳ trong ánh tà dương. Cái nước Nga ấy chết một
cách "toàn tâm toàn ý" "khi nào người ta ra lệnh cho nó phải chết. Có
thể tự hào về cái nước Nga ấy được.
Năm 1917, Kôltsak không chút do dự tuyên thệ trung thành với
Chính phủ lâm thời và ở lại chỉ huy hạm đội Hắc hải. Ông chịu đựng sự
sụp đổ của vị đứng đầu đế quốc với một nỗi đau khổ chua chát, như
chịu đựng một tai biến không thể nào tránh khỏi, và nghiến răng công
nhận các ủy ban thủy thủ và trật tự cách mạng, chỉ cốt sao hạm đội và
nước Nga có đủ sức tiếp tục chiến tranh với quân Đức. Ví thử ông chỉ
còn mỗi một chiếc xuồng phóng ngư lôi, có lẽ ông cũng vẫn tiếp tục
chiến đấu. Ông đi dự những cuộc mít tinh của thủy thủ ở Xêvaxtôpôl,
và đáp lại những bài diễn văn sôi sục của các công nhân sở tại và từ nơi
khác đến, ông nói rằng cá nhân ông không cần gì hai eo biển Đarđanel
và Bôxphor, vì bản thân ông không có ruộng đất, cũng như không có
nhà máy, cho nên chẳng có hàng hóa gì cần phải xuất khẩu ra ngoài
nước Nga, nhưng ông nhất thiết yêu cầu tiến hành chiến tranh đến
cùng, không phải với tư cách một tên lính đánh thuê cho giai cấp tư sản
(nói đến đây, gương mặt cạo nhẵn với cái cằm lực lưỡng, đôi môi mềm
yếu và đôi mắt trũng sâu của ông nhăn nhúm lại vì kinh tởm), mà "tôi
nói đây là với tư cách một người Nga yêu nước".
Thủy thủ cười rộ. Thật khủng khiếp! Mới hôm qua thôi những con
người trung thành ấy hãy còn sẵn sàng lao vào nước lửa vì tổ quốc và lá
cờ chữ thập thánh Anđrêy, thế mà giờ đây họ đã dám thét vào mặt thủy
