tường, trên đó cứ lập đi lập lại mãi khắp bốn bức tường một mẩu trang
trí: một ngôi nhà Trung quốc mái cong, một nhịp cầu uốn vồng và hai
chú người Tàu đi ô, rồi một chú thứ ba nữa đội cái mũ giống như cái
chao đèn đang ngồi trên cầu câu cá. Ôi, mấy chú người Tàu hiền lành,
ngộ nghĩnh ấy, được ở cái nhà mái cong bên dòng suối chắc họ thích
lắm nhỉ... Từ ngoài hành lang có tiếng mẹ gọi: "Vađim ơi, sắp xong
chưa con? Mẹ sửa soạn xong cả rồi đấy..." Và tiếng nói thân yêu, hiền
dịu ấy vẫn vang vọng mãi suốt đời chàng như một phước lành, như một
nguồn hạnh phúc. Bé Vađim trong chiếc áo xanh chấm trắng đứng cạnh
mẹ. Mẹ cậu mặc chiếc áo lụa dài rất đẹp. Bà hôn cậu, lấy cái lược cài
trên tóc chải đầu cho cậu: "Đấy, bây giờ được rồi, ta đi thôi..." Bước
xuống dãy cầu thang rộng, bà mở chiếc dù ra. Trên khoảng sân quét
sạch hãy còn vết chổi trên mặt đất có một cỗ ngựa hồng ba con đang
sốt ruột dẫm chân như không thể đứng yên lâu hơn được nữa: con ngựa
lề bên trái dở quẻ nghịch ngợm, con ngựa trục oai vệ gõ móng xuống
đất bới thành cái hốc. Bác xà ích no nê và mãn nguyện, hai ống tay áo
màu mận chín thò ra ngoài chiếc áo trấn thủ bằng nhung, để bộ râu y
hệt như Pugatsôv, cất tiếng chúc hai mẹ con ngày lễ tốt lành. Mẹ Vađim
lựa thế ngồi cho thoải mái trong chiếc xe kiệu tràn ngập ánh nắng ấm.
Vađim nép vào mẹ, lòng bồi hồi sung sướng, cảm thấy trước rằng chỉ
lát nữa gió sẽ vun vút bên tai, rặng cây sẽ bay loang loáng về phía sau.
Cỗ ngựa phi vòng qua dinh thự. Và đây là con đường làng rộng thênh
thang, bên lề có mấy bác mu-gích trịnh trọng cúi chào, và mấy con gà
vừa kêu quang quác và vừa cuống quít chạy từ dưới bánh xe ra. Dãy
hàng rào sơn trắng của ngôi nhà thờ, bãi cỏ xanh rờn, những cây bạch
dương non lá mới nhú lăn tăn, hắt bóng lên những nấm mộ tròn tròn
cắm những cây thánh giá xiêu vẹo... Sân nhà thờ với những người ăn
xin... Mùi hương trầm quen thuộc...
Ngôi nhà thờ ấy, và những cây bạch dương ấy đến ngày nay vẫn còn
nguyên ở chỗ cũ. Vađim Pêtrôvits mường tượng như đang trông thấy
những đường ren xanh rờn của rặng cây in trên nền trời... Dưới bóng
cây bạch dương thứ năm tính từ góc nhà thờ, mẹ chàng đã yên nghỉ từ
