nhóm người vô tư lự và gàn dở trọ ở nhà chàng trên đảo Vaxilievxki.
Lúc bấy giờ chàng thấy tương lai rõ ràng như hiện trên lòng bàn tay.
Chàng cũng chẳng nghĩ ngợi gì về tương lai nữa: nhịp điệu của năm
tháng đang trôi qua trên mái nhà chàng thong dong và nhẹ nhõm. Ivan
Ilyits biết rằng chàng sẽ trung thực làm tròn bổn phận, và đến khi mái
đầu đã điểm bạc, chàng sẽ nhìn lại quãng đời đã qua, và sẽ thấy mình
đã vượt một chặng đường rất dài, mà không lạc bước vào những ngõ
hẻm nguy hiểm như hàng nghìn Ivan Ilyits khác cũng giống như chàng.
Rồi Đasa đã uy nghi bước vào nếp sống giản dị của chàng, và đôi mắt
xám của nàng đã rọi vào lòng chàng một hạnh phúc đáng sợ. Quả tình,
trong lòng chàng thỉnh thoảng vẫn nẩy ra, rất thầm kín, một mối hoài
nghi ngắn ngủi: hạnh phúc không phải dành cho chàng! Nhưng chàng
đã xua đuổi mối hoài nghi ấy đi, chàng nuôi nấng một dự định: hễ
những ngày chinh chiến qua đi, chàng sẽ xây cho Đasa một ngôi nhà
nhỏ tràn đầy hạnh phúc. Và ngay cả khi những bức tường chính của
nền đế chế đã sụp đổ, mọi sự đều rối tung lên, và một trăm năm mươi
triệu dân Nga cất tiếng gầm thét giận dữ và đau đớn, Ivan Ilyits cũng
vẫn nghĩ rằng mưa bão sẽ qua đi và vũng nước mưa đọng trước nếp nhà
xinh xẻo của Đasa sẽ ánh lên thanh bình trong nắng mới.
Thế rồi chàng lại nằm trên chiếc giường con này, trên đoàn tàu quân
sự. Hôm qua một trận đánh, ngày mai lại một trận đánh. Bây giờ chàng
đã rõ rồi: đường về dĩ vãng không bao giờ còn nữa. Chàng thấy xấu hổ
khi nhớ lại rằng cách đây một năm chàng đã lăng xăng bày biện cái căn
nhà ở phố Kamenny Ôxtrôv: chàng đã sắm cái giường gỗ hồng tâm để
cho Đasa sinh ra một đứa bé mới lọt lòng đã chết.
Đasa đã bị xoáy nước dìm xuống đáy trước chàng. Những tên "cướp
nhảy" đã xông vào nàng bên Vườn mùa hạ, mấy sợi tóc nhỏ dựng đứng
lên trên đầu đứa bé đã chết, cảnh đói rét, tối tăm, những tờ sắc lệnh
trong đó mỗi từ ngữ đều hừng hực phẫn nộ và căm thù, - cách mạng đã
hiện lên trước mắt nàng như thế đó. Đêm đêm, cách mạng thổi hun hút
trên mái nhà, lùa tuyết vào mấy cánh cửa sổ phủ băng, và rít lên bên tai
