Katya không viết được nữa... Chiếc khăn mùi soa nhỏ đã ướt sũng.
Tuy vậy vẫn phải kể cho em biết những chuyện vặt vãnh hàng ngày mà
người ta vẫn quý hơn cả trong những bức thư... Giữa tiếng mưa rơi rả
rích, nàng viết thêm vài dòng, không đặt vào đấy một chút tâm tư, tình
cảm nào... Về giá cả các thức ăn, về sinh hoạt đắt đỏ... "Chẳng có lấy
một thứ hàng gì, chỉ cũng không thấy bán... Một cái kim trị giá một
ngàn rưỡi rúp hay là hai con lợn con... Cô hàng xóm cùng sân, một cô
bé mười bảy tuổi, một đêm chạy về nhà trần truồng, mình mẩy thâm
tím: cô bị lột hết ở ngoài đường. Bây giờ hiếm nhất là giầy..." Nàng viết
thêm là quân Đức tổ chức biểu diễn quân nhạc thường xuyên ở vườn
hoa thị xã, ra lệnh cho dân quét các đường phố, còn bột mì, mỡ lợn,
trứng thì họ chở từng đoàn xe lửa về Đức... Dân nghèo và thợ thuyền
rất căm thù chúng, nhưng họ vẫn lặng thinh, vì chẳng còn biết trông
mong ai cứu giúp cho được.
Tất cả những chuyện ấy là do đại tá Tyôtkin kể lại cho nàng nghe.
"Ông ta rất đáng mến, nhưng hình như cũng phiền lòng vì phải nuôi
thêm một miệng ăn...Vợ ông ta thì bây giờ không còn nể nang gì nữa,
cứ nói toạc chuyện ấy ra". Katya lại viết thêm: "Hôm kia chị vừa đúng
hai mươi bảy tuổi, nhưng trông cứ như... Thôi nói làm gì... Bây giờ
chuyện ấy còn có nghĩa lý gì nữa đâu... Nó chẳng cần cho ai hết...".
Rồi nàng lại cầm khăn mùi soa lên.
Bức thư này Katya trao cho Tyôtkin. Ông ta hứa là hễ có dịp sẽ gửi
đi Pêtrôgrad ngay. Nhưng Katya ra đi đã khá lâu mà nó vẫn còn nằm
yên trong túi ông. Liên lạc với miền bắc rất khó. Bưu vụ không hoạt
động. Thư từ đều do những người chuyên đi lại chuyển giúp. Đó là
những kẻ hết sức liều lĩnh, và đòi tiền công rất đắt.
Trước khi lên đường, có được mấy thứ đồ dùng lặt vặt từ Xamara
mang đi, Katya đều đem bán hết; chỉ còn lại một món tư trang nhỏ: một
chiếc nhẫn mặt ngọc bích của gia đình tặng nàng nhân ngày sinh nhật.
Đã lâu lắm rồi, vào một buổi sáng mùa xuân ở Pêterburg, hồi trước
chiến tranh. Buổi sáng ấy đã lùi sâu vào dĩ vãng, trở thành một kỷ niệm
