xa xôi đến nỗi bây giờ không còn có gì gắn bó Katya với cái thành phố
phủ sương mù mà nàng đã sống qua thời thơ ấu. Hôm ấy Đasa, Nikôlai
Ivanôvits và Katya đi ra đại lộ Nevxki... Họ chọn mua chiếc nhẫn mặt
ngọc bích này. Nàng đeo đốm lửa xanh biếc ấy lên ngón tay, và đó là
vật duy nhất mà nàng đem theo từ cuộc sống cũ của nàng...
Từ nhà ga Rôxtôv có mấy chuyến xe lửa cùng xuất phát một lúc.
Katya bị chen lấn một lát rồi bị đẩy lên một toa hạng ba. Nàng ngồi bên
cửa sổ, đặt lên đùi cái khăn gói đựng mấy thứ áo quần đã mạng nhiều
chỗ. Ngoài cửa sổ trôi qua những cánh đồng cỏ ngập nước, những bãi
lầy ven sông Đôn, những đám khói bốc lên ở chân trời, những đường
viền mờ mờ của làng Bataixk không chịu khuất phục trước quân Đức.
Dưới bờ sông dốc thẳng có những làng chài ngập một nửa dưới nước,
những túp lều vách đất, những mảnh vườn, những chiếc thuyền úp sấp
lại, những đứa trẻ cầm lưới đánh cá. Rồi biển Azôv trải rộng ra trước
mắt, phủ dưới một màn sương màu sữa, xa xa có mấy cánh buồm
nghiêng nghiêng. Rồi đến những ống khói đã nguội lạnh của các công
xưởng Taganrôg. Những cánh thảo nguyên. Những đống gò. Những
khu mỏ bị bỏ hoang. Những làng mạc rộng lớn trên những sườn đồi đá
vôi. Những con diều hâu lượn trên nền trời xanh ngát. Tiếng còi tàu
cũng buồn man mác như những khoảng đồng không mông quạnh này.
Những người mu-gích cau có đăm chiêu ở các sân ga. Những cái mũ
sắt của lính Đức...
Katya nhìn ra cửa sổ, người khom rom như bà già. Chắc gương mặt
nàng lúc bấy giờ buồn và đẹp lắm, đến nỗi một người lính Đức ngồi đối
diện phải nhìn mãi hồi lâu người đàn bà Nga không quen biết này,
khuôn mặt gầy gò và mệt mỏi của hắn ta sau đôi kính gọng kền dường
như cũng dần dần đượm buồn theo.
- Những kẻ thủ phạm sẽ phải đền tội về tất cả những tai họa do họ
gây ra, bà ạ, sẽ đến lúc, - người lính nói khẽ bằng tiếng Đức - Ở nước
tôi cũng sẽ như thế, trên khắp thế giới đều sẽ như thế: sẽ có phiên tòa vĩ
đại... Sozialismus: đó sẽ là tên quan tòa.
