đứa trẻ gầy gò đang lúi húi đắp cát và đất thành những chiếc bánh ga-tô
và bánh nướng.
Đasa lại mặc chiếc áo dài cũ và đội chiếc mũ làm lấy. Ánh nắng sưởi
ấm lưng nàng, chiếu lên cảnh sống nghèo nàn ở xung quanh. Mấy đứa
trẻ đang chơi quanh pho tượng, đứa nào mặt cũng quắt lại, già cỗi vì
đói. Không nghe thấy tiếng bánh xe lăn trên đường, không nghe thấy
tiếng nói to. Xe đều ra mặt trận hết rồi, mà người qua đường thì lặng
thinh. Gôgôl trên chiếc ghế bành bằng đá hoa cương so vai rụt cổ dưới
sức nặng của tấm áo khoác bằng đồng loang lổ vết cứt chim sẻ. Hai
người để râu dài đi qua không để ý đến Đasa: một người nhìn xuống
đất, một người nhìn lên cây. Đasa nghe loáng thoáng:
- ... Thất bại hoàn toàn... Thật là khủng khiếp... Bây giờ biết làm thế
nào? Nhưng đã chiếm được Xamara, chiếm được Ufa rồi kia mà?
- Bây giờ tôi không tin gì nữa hết... Chúng mình không sống qua
được mùa đông này đâu...
- Nhưng Đênikin đang tiến về vùng sông Đôn...
- Tôi không tin, không có gì cứu nỗi nữa đâu... Babylon đã diệt vong,
La Mã đã diệt vong, bây giờ đến lượt chúng ta...
- Nhưng Xavinkôv vẫn chưa bị bắt, Tsernôv cũng chưa...
- Toàn chuyện nhảm... Phải, nước Nga đã tiêu vong, tất cả đều tiêu
vong... Bà già tóc bạc hôm qua lại đi ngang, rụt rè đưa cho Đasa xem
toàn tập Rôzanôv dưới tấm khăn san. Đasa quay mặt đi. Người trẻ tuổi
có cái kính găm hình sọ người đi chênh chếch về phía ghế Đasa. Hắn
đưa mắt nhìn quanh, sửa lại cái kính mũi, rồi ngồi xuống cạnh nàng:
- Đêm qua cô ở khách sạn "Mêtrôpôl" à? Đasa cúi đầu, khẽ mấp máy
đôi môi: vâng.
- Rất tốt. Tôi đã xếp buồng cho cô. Tối nay cô sẽ dọn đến. Chớ nói gì
với Jirôv. Bây giờ nói chuyện công việc: cô có biết mặt Lê-nin không?
- Không. Hắn rút ra mấy tấm bưu ảnh rồi đút vào ví Đasa. Hắn ngồi
một lát, đưa mấy sợi râu vào mồm cắn. Rồi hắn cầm hai tay của Đasa
