Con đường đau khổ
Con đường đau khổ
là đỉnh cao chói lọi của tài năng A.Tôlxtôi, là cuốn tiểu thuyết cổ
điển của nền văn học hiện thực xã hội chủ nghĩa. A.Tôlxtôi đã viết bộ
tiểu thuyết này trong hơn hai mươi năm (từ 1919 đến 1941) và quá
trình viết cuốn tiểu thuyết ấy cũng là quá trình lớn lên trong tầm nhận
thức của nhà văn đối với cách mạng.
Tập đầu của bộ tiểu thuyết, cuốn Hai chị em, có thể xem là một thiên
tự sự về vận mệnh cá nhân của các nhân vật trí thức đang tìm đường
giữa những biến động dữ dội của cuộc sống.
Mở đầu cuốn sách, A.Tôlxtôi đưa ta vào không khí của kinh thành
Pêtecburg năm 1914, những ngày trước chiến tranh. Pêtecburg và cả
nước Nga đang sống trong những ngày tháng hấp hối của xã hội tư sản,
những ngày tháng chán chường, phờ phạc, sặc nồng mùi vốtka và ái ân
không tình yêu. Xã hội tư sản đang sống những ngày tàn của nó và
những nguời trí thức tiểu tư sản, như "những con bướm", "không dính
dáng gì đến khía cạnh nào của nước Nga cả", đang khắc khoải, hoảng
hốt đi tìm "con đường thứ ba" làm giải pháp phá vỡ bế tắc của cuộc
sống.
Sống trong không khí xã hội ấy, những nhân vật của A.Tôlxtôi do
bản chất của mình, cũng đã dấn mình vào những cuộc tình phù du,
những cuộc "dạ đàm" triết học và nghệ thuật, vào những suy tư dằn vặt
vô vọng và đau đớn để tìm cách thoát ra khỏi xã hội và thoát ra khỏi
chính mình. Katia, Đasa, Rốtsin... kẻ ít người nhiều, đều đã sống như
những "thân phận cô đơn", những kẻ bị "lưu đày" trong xã hội ấy. Cuối
cùng, họ sẽ đi tới đâu với những ưu tư ấy? Như tác giả sau này sẽ cho
thấy, con đường của họ sẽ là con đường lạc lối, nếu không có một giải
pháp thực sự cách mạng.
Mặc dù trong tập đầu này, A.Tôlxtôi không có ý định mô tả chính
quá trình lịch sử và có ý định viết một cuốn tiểu thuyết sử thi về nội
