lệnh: "Dành chỗ danh dự cho ông chủ tịch!" Họ đặt ông ngồi ở góc thờ.
Bà mối bưng ra một đĩa cháo bỏ muối rất mặn để ông trả tiền chuộc,
ông bèn bỏ ra một rúp (ông không quen cho nhiều), nhận một cốc rượu
đầy, nhắm tí cá hun. Ông đã lầm khi nghĩ rằng đến ngày thứ ba mới bắt
đầu vui thả cửa, nhảy múa, hát hò hôn hít, nói chuyện tâm tình, cãi
nhau, làm lành với nhau. Chao ôi, dân họ vững đến thế là cùng! Qua
mấy năm nay họ đã phải chịu đựng chẳng thiếu một tai ương nào: nào
là những vụ trưng binh của Sa hoàng, về cuối lấy cả những ông già năm
tư tuổi, đến nỗi chỉ còn lại toàn đàn bà ở lại cày cuốc; như ở miền bắc
thì đàn bà dùng lưỡi cày một ngựa kéo hãy còn được, chứ ở đây cày đất
đen phải dùng thứ lưỡi nặng hai đôi bò mộng kéo, đôi khi phải ba đôi
mới kéo nổi, mãi cho đến nay các bà vẫn còn nhớ cái mùa thu năm ấy.
Nhiều người chết trong vụ dịch cúm Tây ban nha. Làng Xpaxxkôiê
cháy hai lần. Đàn ông đi đánh nhau trong cuộc chiến tranh thế giới
chưa kịp trở về thì đã bắt đầu có những cuộc trưng binh của thủ lĩnh
Kraxnôv, những khoản thuế nặng và những cuộc đóng quân của các
đơn vị Cô-dắc. Ai cũng biết rằng quân Cô-dắc rất tham. Bình thường
thì tử tế lắm, ai chẳng bảo là người của mình, là một anh bạn đáng yêu,
nhưng một khi đã lên yên rồi thì gã cô-dắc sẽ không còn là cô-dắc nữa
nếu đang cưỡi ngựa trên đường làng thấy con lợn choai chạy ngang mà
không xiên luôn mũi dáo vào. Tất cả những chuyện ấy đều đã qua. Bây
giờ chính quyền là của mình rồi, các khoản địa tô đã bị bãi bỏ, các phần
đất đều được tăng lên, dân họ muốn vui chơi thật thỏa thích, không
kiêng dè gì nữa.
Xtêpan Pêtrôvits ngồi vừa đủ để khỏi mếch lòng chủ nhà, rồi đi sang
một nhà có đám khác. Ngồi ở góc thờ, ông nói những lời lẽ phải chăng
với ông nhạc, bà nhạc, ông bố bà mẹ, về cuộc nội chiến đang sôi sục ở
vùng bắc sông Đôn, ở quanh Vôrônej và Kamysin, nơi Kraxnôv đang
uy hiếp quân đoàn thứ Tám và thứ Chín, - "... Thành thử, thưa ông chủ
bà chủ, thưa hai ông bà thông gia và các ông bà mối thân mến, ta không
thể ngủ gật được, không khéo e sẽ ngủ quên mất! Ta phải giúp đỡ chính
quyền xô-viết". Ông nói về những công việc nhà, về chuyện này
