CON ĐƯỜNG HÓA RỒNG CỦA VIỆT NAM - Trang 28

chục thế kỷ đấu tranh khốc liệt, từng bước hệ thống hóa lý tưởng dân chủ
để ngày nay người ta đã định nghĩa dân chủ là “chính thể vì dân, do dân và
bởi dân”.
Bất cứ một chính khách, một đảng phái hay một nhóm người nào lên nắm
chính quyền đều cho rằng, chế độ mà mình đang điều hành là vì dân, do
dân và bởi dân. Không một ai ngồi ở đỉnh cao quyền lực lại phủ nhận điều
này, kể cả Thủ tướng Đức quốc xã Hitle. Tuy nhiên, người dân được hưởng
quyền tự do đến đâu lại là một câu chuyện khác.
Bác Hồ đã đặt tên cho nước Việt Nam non trẻ là “Việt Nam dân chủ cộng
hòa”. Cái tên này đã bao hàm cả ý chí, nguyện vọng của người cầm quyền
cũng như của dân chúng sau hơn 80 năm dài nô lệ. Tuy nhiên, trong thể chế
chúng ta, vẫn bắt gặp vô số những cấm đoán khó hiểu. Cách đây hơn 20
năm, mẹ tôi từ quê ra Hà Nội thăm bác tôi, thương anh quanh năm ăn gạo
hẩm, cụ mang theo 10kg gạo quê làm quà, liền bị quản lý thị trường thu
trắng…. để giải thích cho các chế tài này, đảng ta thường giải thích bằng
thuật ngữ: “Nắm vững chuyên chính vô sản”. Những sự cấm đoán như vậy
ngày nay nghe có vẻ hài ước, nhưng ngay tại thời điểm đó không ai dám
phản đối. Hiện nay xung quanh ta vẫn còn không ít điều cấm kỵ mà người
dân vẫn phải cam chịu.
Mới đây, khi đọc cuốn Phát triển là quyền tự do (Development as freedom)
của Amartya Sen, một nhà khoa học người Mỹ gốc Ấn Độ, công trình này
của ông đã đoạt giải thưởng Nobel về kinh tế học năm 1998. Sau nhiều dẫn
chứng thực tế, Amartya Sen đã lập luận một cách đầy thuyết phục rằng:
“quyền tự do vừa là mục tiêu cuối cùng của đời sống kinh tế, vừa là
phương tiện hữu hiệu nhất để đạt được phúc lợi chung”. Amatya Sen cho
rằng, “sự phát triển được coi là một quá trình mở rộng các quyền tự do dân
chủ thực sự mà người dân được hưởng”. Đó là một chân lý. Không thể bàn
về tăng trưởng mà không đề cập đến tự do dân chủ.
Như đã nói ở bài trên, chúng ta đã nhìn thấy những vết lở loét trên cơ thể
của nền kinh tế và ra sức chữa trị. Việc chữa trị vết viêm nhiễm ngoài da
cũng như những cuộc cải cách, vận động được tiến hành qua hàng chục
năm nhưng bệnh tình không những không hề thuyên giảm mà có phần còn