ngựa bị cháy còn mặt tôi thì có những nếp nhăn trắng như thịt ở bên trong".
Cụ cố ăn nói rất khôn ngoan. Một lần cụ nói thêm "Còn tốt hơn là có một
mái tóc bạc và cái mặt đen", thế là mọi người đều cười, kể cả dì Báu đang
ngồi dưới hầm.
Tuy vậy vài năm sau miệng lưỡi của cụ cố không còn sắc sảo và nhanh
nhẹn nữa. Cụ thường hỏi với một vẻ lo lắng "Có nhìn thấy Huy Sen
không?" Bạn có thể nói có hoặc không, rồi chỉ một lúc sau cụ chép miệng
như một con chim "Huy Sen? Huy Sen?" bao giờ cụ cũng thương tiếc đứa
cháu trai chết yểu, thật buồn khi nghe điều đó.
Vào cuối đời, suy nghĩ của cụ cố giống như những bức tường chỉ có
đá chứ không còn vôi vữa. Một đại phu nói rằng khí trong người cụ đã trở
nên hàn, mạch chậm và luồng chân khí đã bị phong bế. Ông khuyên nên
cho bà ăn thức ăn nhiệt. Nhưng cụ cố chỉ càng ngày càng yếu đi. Dì Báu
ngờ rằng một con ruồi dấm chắc là đã bò vào tai cụ và ăn hết não của cụ.
Ngứa rối là tên của căn bệnh này, dì Báu nói thế. Đó là lý do tại sao người
ta thường gãi đầu gãi tai khi họ không thể nhớ ra chuyện gì. Cha của dì là
một bậc danh y và dì đã gặp nhiều người bị bệnh này. Ngày hôm qua tôi
không thể nhớ được tên của dì Báu, tôi tự hỏi không biết có phải có một
con ruồi đã bay vào tai tôi không? Nhưng bây giờ khi tôi viết những dòng
này tôi biết tôi không mắc chứng bệnh như cụ cố. Tôi có thể nhớ được
những chi tiết vụn vặt nhất của những việc xảy ra đã lâu và xa vời vợi.
Khu nhà nơi chúng tôi sống và làm việc lại hiện lên trước mắt tôi rõ
ràng như thể lúc này tôi đang đứng ngoài cổng. Đây là con đường Đầu Heo
được bắt đầu từ phía đông, gần chợ nơi người ta treo bán những cái thủ lợn.
Từ quảng trường ngoài chợ, nó đi lên phía Bắc chạy qua một vị trí đặc biệt
từng được trồng cây thông bất tử nổi tiếng. Rồi nó thắt dần lại khi đi qua
một cái lũng nhỏ uốn lượn quanh co nơi nhà nọ nối tiếp nhà kia. Cuối con
đường Đầu Heo là một mũi đất chênh vênh ngay bên trên khu vực sâu nhất
của kẽm núi. Dì Báu tôi bảo rằng mũi đất này thoạt tiên được một vị lãnh
chúa tạo ra hàng ngàn năm về trước. Ông mơ mộng rằng bên trong quả núi
