bày tỏ một ý kiến phản đối nào. Thế thì có lẽ cái hình ảnh cuối cùng của
anh về tôi sẽ không phải là một người vợ ưa cằn nhằn.
Khi Khải Tĩnh không xuống mỏ, anh dạy các đứa trẻ trong lớp tôi về
địa chất. Anh kể cho chúng nghe về trái đất và người tiền sử, tôi cũng là
học trò của anh. Anh vẽ lên bảng hình ảnh về những dòng băng và những
tiếng nổ dữ dội trong lòng đất, xương sọ người Bắc Kinh khác với khỉ như
thế nào, thuỳ trán cao hơn, có nhiều chỗ dành cho não bộ hơn. Nếu cô
Towler hoặc cô Grutoff lắng nghe, Khải Tĩnh không vẽ khỉ và nói chuyện
về tuổi của trái đất nữa. Anh biết ý kiến của anh về những gì xảy ra trước
và sau sự sống là không giống ý kiến của họ.
Một hôm Khải Tĩnh kể cho bọn học trò gái nghe con người đã dần dần
khác với loài khỉ như thế nào "Người vượn Bắc Kinh có thể đứng dậy và
bước đi. Chúng ta có thể nhìn thấy điều này qua cách hình thành xương của
người Bắc Kinh, dấu móng chân để lại trên đất. Ông ấy dùng dụng cụ.
Chúng ta biết được điều này nhờ vào những mẩu xương và hòn đá ông ấy
làm ra để chặt và đập. Người Bắc Kinh chắc chắn là có học nói. Ít nhất thì
trong não có chứa những khu vực hình thành lời nói".
"Từ nào ạ? Có phải là tiếng Hoa không?" một học sinh hỏi.
"Chúng ta không được biết chắc chắn" Khải Tĩnh đáp "bởi vì các em
không thể để lại cho đời sau tiếng nói. Lúc ấy còn chưa xuất hiện chữ
viết. Điều này chỉ có vào khoảng hàng ngàn năm sau. Nhưng nếu đã có một
ngôn ngữ thì đó cũng chỉ là một tử ngữ chỉ tồn tại trong một khoảng thời
gian. Và chúng ta chỉ có thể đoán là người Bắc Kinh đã cố gắng nói. Cái gì
một người muốn nói nào? Đàn ông, đàn bà hay trẻ con là người anh ta trò
chuyện? Các em nghĩ cái âm đầu tiên để hình thành một từ có nghĩa là âm
gì?"
