CON HỦI - Trang 38

văn hoá. Và một khi chúng ta có thiên chức và đủ năng lực để làm việc đó,
chúng ta không thể né tránh, chúng ta có nghĩa vụ phải hướng dẫn xã hội.
Bá tước S. sẽ không tận dụng đuợc những điều kiện của gia đình ta, còn
người sinh viên thực tập kia có thể thu được nhiều nhân tố có giá trị nếu
được sống trong gia đình ta, những nhân tố ấy sau này có thể có ích cho
anh ta, có thể làm cuộc đời anh ta thêm đẹp, và vì thế anh ta sẽ hàm ơn
chúng ta.
Valđemar biết rõ rằng, mặc dù rất tỉnh táo và mâu thuẫn, nhưng ông chàng
là một người sùng tín đến mức mê cuồng giới quý tộc của cụ. Cụ hình dung
rằng giới quý tộc là chiếc đũa nhạc trưởng trong tay Chúa, hướng dẫn
những người thuộc tầng lớp dưới, chỉ đạo dàn hợp xướng của nhận thức
con người, ra cho họ những lệnh thích hợp, bắt người ta phải trông vào
mình, buộc họ phải làm theo những cử động của mình.
Cụ Machây tuy vậy vẫn không thể tha thứ cho một nhược điểm của chiếc
đũa nhạc trưởng giả tưởng kia, đó là lòng ham muốn những sắc màu xa lạ,
khiến nó trở nên một thứ loè loẹt trăm màu dùng trong hội hoá trang, che
mất cái nền bản ngã.
Nghe cụ Machây nói rằng khi giao tiếp với giới của họ, người thuộc cái
giới khác có thể có lợi nhiều bề, Valđemar vui vẻ thốt lên :
- Ồ vâng, có lợi chứ, anh ta sẽ biết ơn chúng ta nhiều. Thu thập các yếu tố li
ti mà làm gì ? Anh ta có thể đón nhận luôn những cơn thần kinh và nhăn
nhó của cô, cùng các điệu bộ lịch lãm trang nhã của cô là đủ. Anh ta sẽ học
dùng xen tiếng ngoại quốc trong lời ăn tiếng nói, xem nước ngoài là chuẩn
mực, anh ta sẽ hiểu ra rằng nếu tự trọng, mỗi người phải biết xem việc phát
âm rõ chữ " r " là một di chứng mông muội trong bảng chữ cái và rốt cuộc
chúng ta sẽ thuyết phục được anh ta tin rằng để đánh mất danh dự và lòng
tôn trọng không cần chỉ phải làm chuyện đồi phong bại tục mà chỉ cần... lấy
thức ăn hai lần từ cùng một đĩa là đủ ! Thật là những thành tựu tuyệt vời
của văn minh hoá, in sunmo gradu (Latinh : Đến mức cao nhất ) !
Bị lây bởi giọng đùa cợt của cháu, cụ Machây cũng bật cười. Tất cả những
điểm bị Valđemar đem ra diễu cợt đều khiến cụ không tán đồng với con gái
cụ. Cụ chỉ đồng ý với con duy nhất ở lòng tôn trọng đến mê đắm đối với