công chức nhà nước mẫn cán, Lampustri được mọi người quý trọng với bản
tính chính trực, một người chồng người cha mẫu mực và một diễn giả tuyệt
vời.
“De Gubernatis sẽ mong mỏi được xuất hiện trong cuốn bách khoa thư này,”
Belbo giải thích. “Ông ta luôn bảo rằng tiếng tăm của kẻ nổi danh chỉ là giả trá,
một âm mưu do những cây bút phê bình sốt sắng dựng lên. Nhưng, chủ yếu là
ông ta sẽ muốn tham dự vào đại gia đình những cây bút cũng là giám đốc các cơ
quan nhà nước, quản trị nhà băng, quý tộc, quan tòa. Xuất hiện trong cuốn bách
khoa thư, ông ta sẽ mở rộng được mạng lưới quan hệ của mình. Nếu muốn cầu
cạnh gì, ông ta sẽ biết phải hướng về đâu. Signor Garamond có quyền lực đưa De
Gubernatis ra khỏi tỉnh lẻ và hất ông ta lên đỉnh. Đến cuối bữa tối, Garamond sẽ
thầm thì mời ông ta sáng mai ghé qua văn phòng.”
“Và sáng hôm sau, ông ta tới.”
“Anh có thể cược trăm phần trăm. Ông ta sẽ có một đêm mất ngủ, mơ màng
về sự vĩ đại của Adeodato Lampustri.”
“Rồi sau đó?”
“Garamond sẽ nói với ông ta: ‘Tối qua tôi không dám nói, nói ra sẽ làm
những người khác hổ thẹn, nhưng tác phẩm của anh, nó thật siêu phàm. Không
chỉ những người thẩm định đều tỏ ra nhiệt tình đâu - không, còn hơn thế, ưu ái
mới đúng - mà ngay cả cá nhân tôi đã suốt một đêm mê mải với những trang viết
của anh. Một cuốn sách xứng đáng lĩnh giải văn chương. Vĩ đại, thực sự vĩ đại.’
Rồi Garamond sẽ quay trở lại bàn, vỗ lên bản thảo nay đã khá nhàu nhĩ vì sự
nâng niu chú ý của ít nhất bốn người thẩm định (vò nhàu bản thảo là nghề của
Signora Grazia) - và đăm đăm nhìn TGTT với vẻ bối rối. ‘Chúng ta nên làm gì
với nó đây?’ Và ‘Chúng ta nên làm gì với nó đây?’ De Gubernatis sẽ hỏi.
Garamond sẽ đáp rằng giá trị của tác phẩm không có gì phải bàn cãi. Nhưng rõ
ràng là nó đi trước thời đại, nếu nói chuyện tiêu thụ, nó sẽ không thể được hơn
hai ngàn bản, hai ngàn năm trăm là hết cỡ. Ồ, hai ngàn là thừa đủ để phủ sóng tất
cả những người mà De Gubernatis quen biết, và một TGTT không nghĩ theo giới
hạn hành tinh - hay đúng hơn là hành tinh của anh ta chỉ bao gồm những khuôn
mặt thân quen: bạn học, quản trị nhà băng, giáo viên cùng dạy trường trung học,
đại tá về hưu. TGTT muốn đưa thi ca của mình tới tất cả những người này, thậm
chí tới cả những người tuyệt chẳng quan tâm, chẳng hạn ông hàng thịt lợn hay tay
cảnh sát trưởng. Đối diện với rủi ro rằng Garamond có thể sẽ trả lại bản thảo (và
hãy nhớ: tất cả mọi người ở nhà, trong thị trấn, ở cơ quan, đều biết rằng De
