viên không cần phải nhổ sạch hết lũ ấu trĩ. Nếu Viện Hàn lâm Khoa học không
làm vậy thì sao anh ta phải tốn công làm?”
“Các nhà triết học cũng không. Ví dụ như cuộc tranh biện bản thể luận của
thánh Anselm cũng đầy tính ấu trĩ. Chúa chắc chắn tồn tại bởi vì tôi có thể nhận
thức Người như một thực thể hoàn hảo trong mọi phương diện, bao gồm cả hiện
hữu. Vị thánh này đã lầm lẫn hiện hữu trong tâm tưởng với hiện hữu trong thực
tế.”
“Phải, nhưng phản bác của Gaunilon cũng ấu trĩ. Tôi có thể nghĩ về một hòn
đảo trên biển ngay cả khi hòn đảo đó không tồn tại. Ông ta lầm lẫn tư duy về cái
có thể với tư duy về sự cần thiết.”
“Một cuộc so tài giữa hai kẻ ấu trĩ.”
“Chính xác. Và Chúa thích thú từng giây từng phút cuộc so tài ấy. Ngài lựa
chọn sao cho bản thân Ngài là không thể nghĩ bàn chỉ để chứng minh rằng
Anselm và Gaunilon là những kẻ ấu trĩ. Thật là một mục đích siêu phàm cho sáng
tạo, hay đúng hơn cho cái hành động mà qua nó Chúa muốn tỏ lộ bản thân Ngài
như thế: để lột mặt nạ chủ nghĩa ấu trĩ của vũ trụ.”
“Chúng ta bị vây bọc giữa những kẻ ấu trĩ.”
“Ai cũng là kẻ ấu trĩ, trừ anh và tôi. Hoặc, đúng ra, tôi không có ý xúc phạm,
trừ anh.”
“Sao mà tôi lại có cảm giác định lý của Gödel liên quan tới tất cả chuyện
này.”
“Tôi sao biết được, tôi là một kẻ si độn. Pilade!”
“Lượt tôi đãi.”
“Chúng ta sẽ chia nhau trả. Epimenides xứ Crete nói tất cả dân đảo Crete
đều là bọn dối trá. Hẳn phải đúng, bởi vì chính ông ta cũng dân Crete và hiểu
tường tận về dân xứ mình.”
“Đó là tư duy ấu trĩ.”
“Thánh Phaolô. Thư sứ đồ gửi hoàng đế Titus. Mặt khác, những người gọi
Epimenides là kẻ nói dối hẳn phải nghĩ rằng tất cả dân Crete không như thế,
nhưng dân Crete chẳng tin dân Crete, bởi vậy chẳng có gã Crete nào gọi
Epimenides là kẻ dối trá.”
“Đó chẳng phải lý lẽ ấu trĩ sao?”
“Tùy anh quyết định thế nào thôi. Tôi bảo anh rồi, rất khó để phân định. Kẻ
ấu trĩ có thể giành cả giải Nobel cơ đấy.”
