“Khi thành lập BCG”, một giám đốc lâu năm – Barry Jones kể cho tôi
nghe, “Bruce đã làm được một việc phi thường. Ông trao cổ phần công ty
cho các nhân viên thay vì giữ cho riêng mình. Ông sáng lập BCG như một
mô hình hình chóp ngược
- một cấu trúc “phẳng”. Là một thành viên có thâm niên 18 năm, nhưng cổ
phần của tôi chỉ gấp đôi một thành viên mới”.
Tách khỏi BCG vào năm 1970, Bill Bain theo đuổi một mô hình kinh
doanh khác. Cho đến năm 1990, khi rút khỏi thương trường, ông nắm trong
tay phần lớn cổ phần của công ty BainCo. Khi thị trường lâm vào cảnh suy
thoái, công ty này được bán lại cho nhóm chuyên viên của chính nó, vốn là
những người từng phải bỏ tiền ra cho các giao dịch bị lỗ. Bất chấp sự khủng
hoảng của thị trường, tương lai của Bain vẫn giữ được sự cân bằng trong
nhiều tháng. Bain-Co ngày nay là một công ty hoạt động hiệu quả không
kém gì BCG hay McKinsey.
McKinsey mới là trường hợp thú vị nhất. McKinsey được cổ phần hóa
vào khoảng năm 1990 và những nhà lãnh đạo của nó từ những năm 1937 đã
tuyên bố điều này không phải vì ảnh hưởng kéo dài của Marvin Bower. Một
số thành viên trẻ của McKinsey đã tranh thủ vận động hành lang để tìm
kiếm thêm các hợp đồng làm ăn nhằm tạo thêm của cải cho họ. Nhưng tính
chính trực, kiên định của Bower đã cản trở điều đó. Sau cùng, vào năm
1963, khi Bower về hưu, ông đã bán lại cổ phần của mình cho công ty với
giá kế toán, đây là truyền thống mà bất cứ nhân viên nào về hưu cũng phải
tuân theo từ trước tới nay.
Năm 1983, LEK tách khỏi tập đoàn Bain-Co. Tôi và vài người đồng sự
khác bị Bain thưa kiện, có lẽ nhằm mục đích ngăn chặn những người khác
tiếp tục ra đi. Nhưng tôi lại thật sự biết ơn Bain vì điều này. Nhờ đó mà
chúng tôi nhận ra giá trị tài sản của LEK (thực tế chúng tôi đã không làm gì
sai, nên chỉ vài tháng sau chúng tôi đã dàn xếp ổn thỏa với các luật sư của
Bain). Sáu năm sau, khi về hưu, tôi đã bán lại toàn bộ cổ phần của mình cho
các thành viên khác và thuyết phục mọi người định giá cơ bản cho tài sản
của LEK trên thị trường. Tuy nhiên, hơn một thập kỷ sau đó, LEK vẫn
không có dấu hiệu khởi sắc.
