trường ca có giá trị, tựa như những dòng suối nhỏ chảy tụ lại thành những
con sông lớn.
Chúng ta nói bản trường ca “I-li-át” là của Ô-me. Nhưng Ô-me là ai? Ta
chỉ biết về Ô-me qua các truyền thuyết mà thôi. Chính Ô-me cũng có tính
chất thần thoại như những anh hùng mà ông ca ngợi.
Ở thời kỳ những bản anh hùng ca ra đời, người ca sĩ dân gian gắn liền
chặt chẽ với thị tộc, với bộ lạc của mình. Tất cả đều làm chung, và cả những
bài ca cũng là công trình tập thể của bao nhiêu thế hệ liên tiếp.
Nhà ca sĩ dân gian cổ đại không tự cho mình là tác giả bài ca, kể cả
những khi chính anh đã sữa chữa cho bài ca do ông cha truyền lại được hay
hơn.
Nhưng đến một ngày kia, con người đã bắt đầu phân biệt cái gì là của
riêng mình với cái thuộc về người khác. Thị tộc đã tan rã, không còn là một
khối thống nhất như trước. Mỗi người làm việc cho riêng mình, chứ không
chịu làm một công cụ cho tập thể sai khiến.
Và qua vài thế kỷ nữa, nhà thơ Hy Lạp Tê-ô-nhít-xơ đã viết nên những
câu đầy tự hào như sau:
“Tôi viết nên những câu thơ mang tính chất độc đáo của tôi, đó là công
trình nghệ thuật của tôi. Không ai có quyền tước đoạt thơ của tôi, lấy tên
mình thay cho tên tôi ở cuối bài thơ. Ai nấy đều sẽ công nhận rằng: “Đây
chính là thơ của Tê-ô-nhít-xơ quê ở Mê-ga”.
