vàng đeo nơi cổ tay, chỉ thương mười mấy mẫu ruộng. Cô không tin ai hết.
Bà con, hàng xóm tá điền..., tất cả đều muốn cướp của cô càng nhiều càng
hay. Bao nhiêu đất thổ trồng mía trồng bắp, trồng bông cô đem bán hết lấy
tiền mua ruộng. Hồi còn mẹ tôi, tôi nghe cô giảng cho mẹ tôi rằng:
- Đám bắp, đám bông, soi mía... nhà rẽ ăn gian chị làm sao biết được?
Người ta vô giữa đám bẻ bắp, lặt bông đem về nhà cất trước, liệu chị có
biết không? Chẳng lẽ ngày mùa phải đi rảo giữa đám mà kiểm soát? Mà
kiểm soát làm sao được? Chớ đám ruộng lúa chín nằm sờ sờ dưới tầm mắt
mình. Cắt một vạt nhỏ đã thấy dấu liền. Bữa đi coi gặt cứ rảo một vòng qua
bốn bờ ruộng, giỏi lắm thì bò trâu người ta đi qua có liếm vài lượm lúa là
cùng. Trái bắp cây mía, đậu phộng, mè... nhà rẽ ăn trước mình.
Mẹ tôi đem câu chuyện về kể lại cho cha tôi nghe thì cha tôi nói:
- Khôn lắm thì rồi khổ nhiều. Nước quá trong không cá, người xét nét
quá không bạn.
Tôi suy nghĩ về lời nói của cha tôi mỗi khi nhìn cái hiên nhà vắng
tanh, cái sân chỉ có bầy chó gầm ghè hay nằm lì mỗi con một chỗ. Những
khi cô lục đục một mình sau bếp hay khi cô đi vắng, tôi hay đứng nhìn sang
nhà cô. Thật y như một ngôi miếu cổ. Những cây song can đứng thẳng
hàng, màu gỗ vàng đục lạnh lùng, nặng nề làm tôi liên tưởng đến những
cây song của một nhà tù. Khi cô đi lại thui thủi trong đó thì cô ta thật giống
một tù nhân chung thân cấm cố. Ngồi ăn một mình, nhai nhóp nhép hàng
giờ không vội vã bởi chẳng có việc gì làm. Đứng lên ngồi xuống một mình.
Ngồi trước ngọn đèn một mình. Khi đêm chuyển sâu dần vào khuya, ánh
sao hớn hở trên nền trời, bàn tay cô lần tra ba cây song can vào lỗ ngạch
địa, tiếng gỗ khua chạm lục cục nghe buồn nản âm u như chính mình đứng
nghe cũng đang chịu một cực hình. Hàng song can dài nhưng cô chỉ rút ba
cây vừa đủ để lách mình ra vào. Tấp nập vui vẻ chăng chỉ là những ngày
mùa khi có tá điền tới mời đi coi gặt hay khi sõng chở lúa khô lên đăng.
Giọng nói của cô lại vang lên lanh lảnh bên cạnh giọng lễ phép trầm trầm
của người tá điền. Cô lại bắt khoan bắt nhặt, chê lúa phơi còn ướt, chê lúa
giê không sạch lép, bắt đổ ngọn lúa cho đứng thẳng miệng giạ, bắt gạt lúa
không được hắt quá mau.
