Đêm giao thừa, đêm củ mực tối như mực, thì có ai đi chơi, ngoài chúng tôi?
Bánh chưng đã được vớt ra từ lâu, lửa rơm đã tàn, chỉ còn than đỏ ngoi
ngóp trong tro trắng. Đèn nến sáng rực bàn thờ, khói hương bay ngào ngạt.
Bỗng pháo nổ rầm rĩ khắp cả tỉnh. Mùi diêm sinh thơm nồng, xác pháo đỏ
đầy sân lẫn vào hoa đào. Các hoa thủy tiên bắt đầu nhú bông. Oanh và tôi
vừa kịp tới nhà các bạn ăn tết. Họ ăn, uống, hát, vui vẻ. Thực là "thịt mỡ
dưa hành câu đối đỏ, cây nêu tràng pháo bánh chưng xanh". Đêm nay Oanh
uống nhiều, mặt như có vẻ tân, hừng hừng dưới ánh nến. Nàng thì thầm kể
rằng ngày xưa, cách đây sau bẩy chục năm, 1909, bà cô nàng, cũng tên là
Oanh, đã tới thăm đền Vòng ở cách Hà Nội 35 cây số. Và cô nàng đã gặp
một anh lính thú. Câu chuyện được Oanh kể lại trong cuốn sách của nàng.
Tôi xin chép lại đoạn đó, vì có nhiều sự trùng hợp thú vị:
"Bổn phận hàng ngày của anh lính là đứng canh trong một sân đền kít gạch
Bát Tràng dưới nắng hè chang chang, giữa hàng ngàn cây nhãn cổ thụ um
tùm xanh sẫm.
Oanh, vì bà cô cũng tên là Oanh, đi lang thang từ miếu này đến đền kia, từ
sân này đến hồ nọ, bỗng gặp anh lính thú đứng bất động. Nàng bật kêu khẽ,
nhưng lại bình tĩnh ngay, nâng cái máy chụp hình lên chụp. Anh lính mỉm
cười rất nhẹ, nhưng vẫn không nhúc nhích. Oanh cố nhiên mặc theo thời
trang thời đó: món quai thao, áo the đen, vấn khăn nhung, đi giầy cong.
Giữa lúc này thì đàn ve bùng ra ca hát mạnh đến nỗi làm rung cả không
khí, buổi trưa nóng. Đàn ve, không hiểu tại sao, có lúc im bặt hết, rồi cùng
một lúc lại kêu cùng một lượt. Oanh rất ngạc nhiên tại sao ở đây lại nhiều
ve sầu thế, hàng ngàn, hàng triệu con. Bây giờ là đúng giữa trưa, nắng khô
làm đọng cả thời gian và tiếng ve trở thành tiếng ru ngủ, đưa người ta vào
cõi mộng miên man.
Thái bình đã đến từ lâu, lâu lắm rồi, mà anh lính vẫn trơ trơ chống giáo
đứng canh hàng giờ, im như các tượng đá chung quanh, không hề cử động,
