làm việc ấy sau khi cất xe vào nhà xe mỗi tối, giúp xe bạn khỏi bị
hết ắc-quy vào sáng hôm sau.
Nhưng thật ngạc nhiên là vài phát minh sửa “lỗi con người” lại rất
chậm được chấp nhận. Lấy ví dụ nắp đậy bình xăng. Trên mọi
chiếc xe hơi, nắp bình xăng thường được gắn vào một sợi xích
nhựa để sau khi đổ xăng, bạn không lái xe đi mà bỏ chiếc nắp lại
phía sau. Chúng tôi đoán rằng sợi dây này chỉ đáng giá 10 xu, nhưng
hãy nghĩ xem, điều gì sẽ xảy ra nếu các nhà sản xuất ô-tô không
gắn thêm sợi dây nhỏ xíu đó!
Bỏ quên nắp xăng là một ví dụ đặc trưng về lỗi có thể đoán trước
mà các nhà tâm lý học gọi là lỗi “sau hoàn chỉnh”. Nghĩa là, sau khi
bạn hoàn tất công đoạn chính của một công việc nào đó, bạn thường
quên những thứ liên quan đến các công đoạn trước đó. Chẳng hạn,
bạn quên lấy thẻ ATM cất vào ví sau khi rút tiền từ máy ATM,
quên lấy bản chính ra khỏi máy sau khi in sao tài liệu. Hầu hết
(nhưng không phải là tất cả) các máy ATM đều không còn lỗi này,
vì thẻ của bạn sẽ được máy trả lại ngay với lời nhắc nhở “Vui lòng
nhận lại thẻ của bạn” trước khi bạn cầm được tiền của mình. Một
phương pháp khác, theo đề xuất của Norman, là sử dụng “chức
năng bắt buộc”, tức là để làm được điều bạn muốn, trước tiên bạn
phải thực hiện một điều khác. Vì thế, để nhận được tiền, trước hết
bạn phải rút thẻ ra khỏi máy (và tất nhiên là để cất vào ví của bạn).
Chắc chắn bạn sẽ không bao giờ quên làm điều đó!
• Một ví dụ khác cũng liên quan đến xe cộ là các vòi bơm nhiên
liệu. Thông thường, các vòi bơm dầu diesel có miệng lớn đến mức
không thể cho vừa bình nhiên liệu của các xe chạy xăng. Vì thế,
người ta không bao giờ nhầm lẫn mà bơm dầu vào những chiếc xe
chạy xăng (nhưng điều ngược lại có thể xảy ra!). Một nghiên cứu đã
phát hiện rằng các “lỗi con người” gây ra đến 82% các tai nạn
nghiêm trọng. Một lỗi trước đây từng xảy ra trong các bệnh viện là
