Thường thường muốn mở một ngành kinh doanh ở một thành phố lớn,
người chủ cần phải bỏ ra nhiều vốn hơn là ở một làng nông thôn. Do cạnh
tranh khá mạnh cho nên những người bỏ vốn kinh doanh ở thành phố
thường phải giảm tỷ suất lợi nhuận thấp hơn ở nông thôn. Nhưng tiền công
lao động ở thành thị thường thường lại cao hơn so với nông thôn. Trong
một thành thị đang phát đạt thịnh vượng, những người có vốn liếng lớn
thường không thể tìm đủ người làm. Họ phải tranh giành nhân công. Điều
này tất nhiên làm tăng tiền công lao động, nhưng lại giảm lợi nhuận của
tiền vốn bỏ ra. Nhưng ở những vùng hẻo lánh trong nước không có nhiều
người có đủ vốn để thuê công nhân, cho nên thiếu việc làm, và vì thế tiền
công thấp mà lợi nhuận tiền vốn cao.
Ở xứ Scotland, mặc dù lãi suất hợp pháp vẫn giống như ở Anh, nhưng
tỷ suất lãi ở thị trường cao hơn. Những người có tín nhiệm ở xứ này rất ít
khi vay với lãi suất dưới 5%. Ngay cả các chủ ngân hàng tư nhân ở
Edinburgh cũng tính lãi suất 4% đối với lệnh phiếu, đó là chưa kể họ còn
đòi trả ngay toàn bộ hoặc một phần tùy theo ý thích của họ. Các chủ ngân
hàng tư nhân không tính lãi suất đối với số tiền được gửi vào ngân hàng của
họ. Ở xứ Scotland ít ngành kinh doanh không thể làm ăn với số tiền vốn ít
hơn là ở Anh. Tỷ suất lợi nhuận thông thường vì thế có phần nào lớn hơn.
Tiền công lao động ở Scotland lại thấp hơn so với ở Anh. Xứ này không
những nghèo hơn nhiều mà ngay cả những bước tiến để đi tới một đời sống
tốt đẹp hơn cũng chỉ là khập khiễng, chậm chạp, mặc dù vẫn đang ở chiều
hướng đi lên.
Lãi suất pháp định ở Pháp không phải luôn luôn do lãi suất thị trường
điều chỉnh trong suốt thế kỷ hiện nay. Năm 1720, tiền lãi đã giảm từ 5%
xuống 2%. Năm 1724, tiền lãi được nâng lên 3,33%. Năm 1725, nó lại
được nâng lên 5%. Năm 1766, trong thời cai trị của Laverdy, tiền lãi giảm
xuống ở mức 4%. Sau đó, Abbe Terray nâng tiền lãi lên mức cũ trước đó là
5%. Những lần giảm lãi suất là nhằm mục đích giảm lãi suất của công trái.
Mục đích này đôi khi được thực hiện. Vào thời kỳ hiện nay, nước Pháp
không giàu bằng Anh, và mặc dù lãi suất pháp định ở Pháp thường thấp
hơn ở Anh, lãi suất thị trường nói chung lại cao hơn. Vì ở Pháp, cũng như ở
