góc tạ Anh. Ba shilling Scotland vào thời mà điều luật quy định giá bánh và
bia này được ban hành thì bằng khoảng 9 shilling sterling (đồng bảng Anh)
theo giá tiền hiện nay. Từ sự việc này ông Ruddiman hình như đã kết luật
rằng 3 shilling là giá cao nhất mà lúa mạch đã đạt tới vào thời đó, và rằng
10 penny, 1 shilling hay nhiều nhất 2 shilling, là giá thông thường. Tuy
nhiên, khi nghiên cứu bản viết tay, người ta thấy rõ ràng rằng tất cả các giá
này chỉ đưa ra như những ví dụ về tỷ lệ, mà người ta cần phải tính đến khi
so sánh giữa giá bánh và giá lúa mì. Những chữ cuối cùng của điều luật này
là: “reliqua judicabis secundum proescripta habendo respectum and pretium
bladi” (câu này có nghĩa: Chúng ta phải phán đoán các trường hợp còn lại
theo cách đã được viết trên đây, khi có mối liên quan với giá ngũ cốc).
Thứ ba, những người đó còn mắc sai lầm bởi giá rất thấp mà đôi khi
lúa mì được mang bán vào thời xa xưa đó, và họ chắc đã nghĩ rằng do giá
lúa mì thấp nhất thời cổ xưa còn thấp hơn nhiều so với thời sau đó nữa, cho
nên giá thông thường chắc còn phải thấp hơn nhiều. Tuy nhiên, họ cũng có
thể thấy rằng vào các thời cổ xưa đó, giá cao nhất cũng như giá thấp nhất
đã phải cao hơn hoặc thấp hơn so với một thứ gì đó mà mọi người đều biết
rõ trong các thời kỳ sau đó. Chẳng hạn, năm 1270, Fleetwood đã đưa ra hai
giá cho một góc tạ Anh lúa mì. Một giá là 4 bảng 16 shilling theo giá tiền
thời bấy giờ, bằng 14 bảng 8 shilling theo giá tiền thời nay. Không có một
giá nào được biết vào cuối thế kỷ thứ 15, hoặc vào đầu thế kỷ thứ 16 là gần
với hai giá quá cao này. Giá ngũ cốc, mặc dù luôn luôn có sự biến động, chỉ
thay đồi nhiều nhất trong các xã hội hỗn loạn và mất trật từ mà ở đó mọi sự
buôn bán và giao thông bị ngừng trệ và gián đoạn đến mỗi nơi có dư thừa
thóc lúa không thể mang đến nơi khan hiếm được. Trong tình trạng rối
loạn, mất trật tự ở Anh dưới triều đại của dòng họ Plantagenets đã trị vì
nước Anh từ khoảng giữa thế kỷ thứ 12 đến cuối thế kỷ thứ 15, người ta
nhận thấy vùng này thì dồi dào và sống qua ư đầy đủ, trong khi một vùng
khác không xa đó nhiều, do mùa màng thất bát hoặc do thiên tai, hỏa hoạn,
hoặc do sự xâm lấn của một nam tước lân cận nào đó, có thể đành phải cam
chịu mọi sự khủng khiếp của nạn đói, và nếu giữa hai vùng này là đất đai
của một lãnh chúa thù địch, thì vùng này chẳng có thể nào giúp vùng kia
