được dù chỉ tí chút đi chăng nữa. Dưới chính quyền hùng mạnh của dòng
họ Tudors trị vì nước Anh từ nửa sau của thế kỷ thứ 15 cho tới hết thế kỷ
16, không có một vị nam tước nào có đủ quyền lực dám gây rối tình hình
an ninh công cộng.
Bạn đọc sẽ tìm thấy ở phần cuối chương này mọi giá cả của lúa mì do
Fleetwood thu nhập từ năm 1202 đến năm 1597 (bảng cuối chương - chú
thích trang 295), giá được quy đổi về tiền tệ hiện nay và sắp xếp theo trình
tự thời gian, chia thành 7 phần, mỗi phần là 12 năm. Ở cuối mỗi phần, bạn
đọc sẽ thấy giá trung bình của 12 năm thuộc phần đó. Trong thời gian dài
đó Fleetwood chỉ có thể thu nhập được giá cả của 80 năm, ở đó phải cần
thêm 4 năm nữa để lập thành 12 năm cuối cùng. Lấy từ các bản tính toán
của trường đại học Eton, tôi đã thêm vào giá của các năm 1598, 1599, và
1601. Đó là một đoạn thêm duy nhất mà tôi đã làm. Bạn đọc sẽ thấy từ đầu
thế kỷ thứ 13 đến giữa thế kỷ thứ 16, giá trung bình của mỗi giai đoạn 2
năm dần dần càng ngày càng hạ, và đến cuối thế kỷ thứ 16, giá lại bắt đầu
nhích lên. Những gì mà Fleetwood thu nhập được là những giá có tính chất
đặc biệt là hết sức đắt hoặc hết sức rẻ, và tôi không hy vọng rút ra từ đó bất
kỳ một kết luận chắc chắn nào cả. Tuy nhiên, nếu các giá đó cho thấy một
điều gì đó, thì đó là chúng xác nhận lý do mà tôi đang cố gắng giải thích.
Tuy thế, Fleetwood tự bản thân ông ta, cũng như hầu hết các tác giả khác,
đã tin tưởng rằng trong suốt thời kỳ nay, giá trị của bạc, do ngày càng có
nhiều hơn, đã luôn luôn bị giảm sút. Các giá ngũ cốc mà ông ta đã thu nhập
được chắc hẳn không phù hợp với ý kiến này, mà hoàn toàn phù hợp với ý
kiến của ông Dupre de St. Maur là hai tác giả, với sự cần mẫn và tính trung
thực cao, đã thu thập được giá các vật phẩm thời cổ xưa. Thật là một điều
kỳ lạ, mặc dù ý kiến của hai ông rất khác nhau, Những tìm tòi của hai ông,
ít nhất cũng là về giá ngũ cốc, có những trùng hợp đáng kể.
Tuy nhiên, những tác giả có đầu óc suy xét thận trọng nhất đã suy luận
giá trị to lớn của bạc trong thời cổ xưa (trước khi đế quốc La Mã tan rã)
không chỉ từ giá rẻ của ngũ cốc mà chủ yếu từ giá rẻ của những sản phẩm
thô khác sinh ra từ đất. Người ta đã nói rằng ngũ cốc là một thứ do sản xuất
mới có, và vì thế, trong thời cổ xưa nó đắt hơn nhiều so với phần lớn các
