nhưng chỉ tạm thời trong số những người trung và hạ lưu và sau đó mọi
người lại trở lại tình hình tiết độ trong việc uống rượu. Vào thời này, say
rượu không còn là một tật xấu của những người phong lưu, lịch sự hoặc của
những người giàu có có khả năng mua dễ dàng các loại rượu đắt tiền.
Người ta rất ít khi trông thấy một người lịch sự say rượu bia trong những
người công dân của chúng ta. Những hạn chế đối với ngành buôn bán rượu
vang ở Anh không phải là nhằm ngăn cấm mọi người, nếu tôi có thể nói
được như vậy, đi đến quán rượu bia hay đến một cửa hiệu mua loại rượu
mùi ngon và rẻ nhất. Dân chúng Anh ủng hộ việc buôn bán rượu vang với
Bồ Đào Nha và không muốn có loại giao dịch này với Pháp. Mọi người
thường nói người Bồ Đào Nha là những khách hàng tốt đối với những hàng
công nghiệp của chúng ta hơn là người Pháp, và như thế, chúng ta cần phải
dành ưu tiên cho Bồ Đào Nha hơn là cho Pháp.
Người Bồ Đào Nha mua hàng hóa của Anh, tất nhiên chúng ta cũng
phải ưu tiên mua hàng của họ. Những cách làm ăn lén lút, vụng trộm của
những nhà buôn thiếu tư cách đã được coi là những nguyên tắc xử thế về
mặt chính trị của một đế chế, vì chỉ những nhà buôn thiếu tư cách nhất đã
xử sự như vậy trong giao lưu buôn bán với khách hàng. Một nhà buôn lớn
thường chỉ mua hàng ở những nơi có hàng rẻ và tốt nhất, người đó chẳng
chú trọng gì đến các mặt khác trong mối quan hệ của họ.
Bằng những phương châm xử thế như vậy, các nước đều theo đuổi
mục đích phục vụ cho lợi ích riêng của họ là phải làm khánh kiệt các nước
láng giềng. Mỗi dân tộc sinh ra là để nhìn với con mắt cá nhân thèm muốn
sự giầu sang, phồn vinh của các dân tộc khác mà dân tộc này có quan hệ
buôn bán, và coi cái được lợi của các dân tộc khác là sự thiệt hại cho bản
thân mình.
Đáng lẽ ra theo lẽ tự nhiên phải là một mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị
giữa các dân tộc, giữa các cá nhân, thì thương mai lại trở thành một nguồn
gây nên bao nhiêu sự bất hòa và thù hận. Lòng tham vọng của vua chúa đã
không gây tai hại trong thế kỷ hiện nay cũng như thế kỷ trước đối với sự
yên tĩnh của Châu Âu hơn sự ghen ghét vô hạn độ của các nhà buôn và các
nhà sản xuất công nghiệp. Bạo lực và bất công của những kẻ thống trị loài
