Anh hay của các nước khác mà Anh đã nhập vào trong nước. Người ta đã
cho ông Baretti biết là tàu chở hàng chạy hàng tuần từ Lisbon tới Anh
thường mang mỗi lần một số vàng trị giá hơn 50.000 bảng Anh. Có thể số
tiền này đã được thổi phồng lên quá đáng. Hàng năm người ta ước tính có
một số lượng vàng trị giá khoảng 2.600.000 bảng Anh được chuyển tới
Anh, con số này lớn hơn số vàng mà Brazil cung cấp hàng năm cho Bồ Đào
Nha.
Các nhà buôn của chúng ta trong vài năm gần đây tỏ ra bất bình với
vua Bồ Đào Nha. Một vài sự ưu ái mà nhà vua nước này đã ban cho họ
không phải do hiệp ước mà là do sự ân thưởng của đức vua đối với họ và
cũng có thể là để đổi lấy những sự biệt đãi và bảo vệ của Nữ Hoàng nước
Anh, thì nay đã không còn nữa hoặc cũng không được thi hành đầy đủ như
trước. Vì vậy dân chúng trước đây thường vẫn chú trọng đến việc tán
dương ca ngợi nền thương mại Bồ Đào Nha, thì nay lại có tâm trạng cho
rằng việc buôn bán không còn có lợi nhiều như trước nữa. Họ cho rằng
phần lớn và có thể là toàn bộ số vàng nhập hàng năm không phải là để dùng
cho nước Anh mà chủ yếu là bán cho các nước khác ở Châu Âu, vì các loại
hoa quả và rượu vang nhập hàng năm từ Bồ Đào Nha vào Anh đã gần đủ để
bù cho giá trị các hàng hóa của Anh xuất khẩu sang nước này.
Tuy nhiên, chúng ta hãy giả định là toàn bộ số vàng nhập là chỉ để
dùng cho nước Anh, và như thế, sẽ là một số tiền còn lớn hơn trí tưởng
tượng của ông Baretti, việc buôn bán này cũng sẽ chẳng có lợi gì hơn so
với các việc buôn bán khác, vì với một giá trị hàng xuất, chúng ta nhận trở
lại một giá trị tương đương bằng hàng hóa tiêu dùng.
Chỉ có một phần rất nhỏ số vàng nhập được sử dụng để tăng số lượng
vàng lá và tiền vàng cho vương quốc Anh mà thôi. Phần lớn số vàng phải
chuyển ra nước ngoài để đổi lấy các hàng tiêu dùng. Nếu các hàng tiêu
dùng này được mua bán trao đổi trực tiếp bằng các sản phẩm công nghệ
của Anh, thì sự buôn bán đó chắc chắn sẽ có lợi cho nước Anh hơn là việc
trước tiên đem sản phẩm đó bán lấy vàng của Bồ Đào Nha, và sau đó lại
dùng số vàng đó để mua hàng tiêu dùng. Việc buôn bán trực tiếp với nước
ngoài để phục vụ cho tiêu dùng trong nước bao giờ cũng tốt hơn là một sự
