Chương VI
CÁC CẤU PHẦN CỦA GIÁ HÀNG
HÓA
V
ào thời kỳ đầu và còn thô sơ của xã hội, trước khi có sự tích lũy tư bản
và chiếm hữu ruộng đất, tỷ lệ giữa các lượng lao động cần thiết để có được
các đồ vật dường như là yếu tố duy nhất quyết định quy tắc để trao đổi các
đồ vật đó. Trong xã hội những người săn thú, nếu việc tìm giết được một
con hải ly tốn công sức gấp đôi việc săn được một con nai thì hải ly tất
nhiên phải có giá trị trao đổi gấp hai lần so với con nai. Một điều khá tự
nhiên là công sức lao động hai ngày hoặc hai giờ để làm ra một sản phẩm
thì nó phải có giá trị gấp đôi sản phẩm làm trong một ngày hay một giờ.
Nếu như một loại lao động lại căng thẳng, nặng nhọc hơn một loại lao
động khác, tất nhiên cần phải tính đến sự căng thẳng, nặng nhọc này và sản
phẩm của loại lao động này trong một giờ có thể trao đổi lấy sản phẩm của
loại lao động khác trong hai giờ chẳng hạn.
Hoặc nếu một loại lao động đòi hỏi phải có tài khéo léo và sự khôn
ngoan tài trí, tất nhiên sản phẩm của loại lao động đó có giá trị cao hơn so
với một sản phẩm bình thường làm ra với một lượng thời gian tương
đương. Những tài năng như vậy không phải ai cũng có thể có được, mà
phải do sự học tập, rèn luyện lâu dài gian khổ và sản phẩm cao cấp này
phải được tính thêm một lượng giá trị nào đó để đền bù cho thời gian và lao
động đã được sử dụng trước đó để đạt được trình độ tài năng đó.
Ở các quốc gia phát triển, những loại công việc khó nhọc và đòi hỏi tài
năng và khéo léo thường được đánh giá bằng tiền lương lao động cao hơn
và một sự đánh giá nào đó tương tự chắc là cũng đã hình thành từ thời kỳ
cổ xưa nhất.
