hành chính có đáy rộng và có nhiều mặt. Các ban chấp hành các xô-viết các
miền, các thành và khu vực song đôi với những cơ quan của đảng, công
đoàn, đoàn thanh niên cộng sản, giao thông vận tải, quân đội, hải quân và
công an, tất cả phải cho một số vào dạng hai triệu người. Chúng ta cũng
không nên quên chủ tịch các xô-viết của 600.000 thị trấn và làng xã.
Năm 1933, lãnh đạo các cơ sở công nghiệp nằm trong tay 17.000
giám đốc và phó giám đốc. Số nhân viên hành chính và kỹ thuật các nhà
máy, xí nghiệp và mỏ, gồm cả các cán bộ cấp dưới cho đến các tổ trưởng có
tới 250.000 người (trong đó 54.000 chuyên môn không làm các nhiệm vụ
hành chính theo nghĩa đen của từ). Phải thêm vào đó số nhân viên của
đảng, các công đoàn và các cơ sở quản lý dưới quyền của “bộ ba” giám
đốc–đảng–công đoàn, như mọi người đều biết. Không nói quá nếu ước tính
là nửa triệu số nhân viên hành chính các cơ sở có tầm quan trọng bậc nhất.
Còn phải thêm vào đó số nhân viên các cơ sở thuộc các nước cộng hòa dân
tộc và xô-viết địa phương.
Dưới một góc độ khác, thống kê Nhà nước năm 1933 tính có hơn
860.000 cán bộ quản lý và chuyên môn trong toàn bộ nền kinh tế xô-viết.
Trong con số đó hơn 480.000 trong công nghiệp, hơn 100.000 trong giao
thông vận tải, 93.000 trong nông nghiệp, 25.000 trong thương nghiệp.
Những con số ấy bao gồm các cán bộ chuyên môn không làm nhiệm vụ
hành chính, không tính nhân viên các hợp tác xã và nông trường. Hai năm
vừa rồi, những con số này đã tăng lên nhiều.
Chỉ tính chủ tịch và cán bộ các tổ chức cộng sản của 250.000 nông
trường tập thể đã có một triệu cán bộ quản lý. Thực tế, còn hơn rất nhiều.
Với những người lãnh đạo các nông trường quốc doanh và các trạm máy và
máy kéo, bộ phận điều khiển nền nông nghiệp xã hội hóa vượt quá một
triệu người.
Năm 1935, Nhà nước có 113.000 cơ sở thương nghiệp; hợp tác xã
có 200.000. Ban quản trị của hai loại này thực tế không phải là những
người được ủy thác mà là những viên chức, và những viên chức của một
độc quyền Nhà nước. Chính báo chí xô-viết cũng thỉnh thoảng phàn nàn
“những nhân viên hợp tác xã đã thôi không nhìn thấy ở các nông trường