những người đã ủy thác trách nhiệm cho họ”. Làm như cơ chế của hợp tác
xã có thể phân biệt được về chất với cơ chế của các công đoàn, xô viết và
đảng!
Cái phạm trù xã hội đó không sản xuất trực tiếp nhưng ra lệnh,
quản lý, chỉ huy, phân phát, phạt và thưởng (chúng tôi không tính các giáo
viên) phải ước chừng năm hay sáu triệu người. Con số toàn thể ấy cũng
như các con số thành phần của nó, không thể nào biết chính xác được, nó
chỉ là một lượng ước bước đầu và chứng tỏ “đường lối chung” không phải
là một tinh thần không thể xác.
Ở các thứ bậc tôn ti trật tự, xét từ dưới lên trên, những người cộng
sản nằm trong tỷ lệ từ 20 đến 90%. Trong khối quan liêu, những người
cộng sản và thanh niên cộng sản gồm thành một khối từ một triệu rưỡi đến
hai triệu người; có lẽ ít hơn chứ không phải nhiều hơn con số đó vào lúc
này, sau những vụ thanh lọc không ngừng. Đó là nồng cốt của chính quyền.
Cũng những người ấy là nồng cốt của đảng và đoàn thanh niên cộng sản.
Đảng Bônsêvích cựu không còn là bộ phận tiền phong của giai cấp vô sản
mà là tổ chức chính trị của chế độ quan liêu. Toàn bộ đảng viên và đoàn
viên thanh niên có nhiệm vụ cung cấp các cốt cán; nói cách khác, đó là kho
dự trữ của chế độ quan liêu. Các cốt cán ngoài đảng cũng có vai trò như
thế.
Có thể chấp nhận một giả thuyết tầng lớp quí tộc công nhân và nông
trường tập thể về con số cũng gần bằng bộ máy quan liêu; cứ cho đi là từ
năm đến sáu triệu người (stakhanôp, cốt cán ngoài đảng, người tin cẩn, bà
con và bọn thông đồng). Với cả gia đình nữa, hai tầng lớp xã hội ấy đan
vào nhau có thể bao gồm hai mươi đến hai mươi lăm triệu người. Chúng tôi
ước tính ít thôi về gia đình, căn cứ vào việc vợ và chồng, đôi khi cả con trai
hoặc con gái thường cũng nằm trong bộ máy quan liêu. Vả lại, các bà trong
giới lãnh đạo hạn chế sinh đẻ dễ hơn rất nhiều so với nữ công nhân và nhất
là nữ nông dân. Chiến dịch chống sẩy thai hiện nay do quan liêu chủ trương
không bao hàm có họ. Ít nhất 12%, có thể là 15% dân số, đó là cơ sở xã hội
đích thực của các giới lãnh đạo chuyên chế.
Trong khi một căn phòng riêng, một sự ăn uống tạm đủ, một bộ