thốn vật chất và văn hoá của Nhà nước. Đáng lẽ nói “chúng ta đã quá
nghèo và quá thiếu học để có thể thiết lập những quan hệ xã hội chủ nghĩa
giữa người với người, nhưng con và cháu chúng ta sẽ làm việc đó”, các thủ
lĩnh của chế độ lại cho gắn lại những cái lo sự của gia đình và áp đặt chế độ
chuyên chế giáo lý gia đình, gọi là cơ sở thiêng liêng của xã hội chủ nghĩa
đang thắng lợi. Người ta thật đau lòng khi nhìn thấy chiều sâu của cuộc rút
lui ấy!
Cuộc thay đổi mới này lôi kéo tất cả mọi việc và mọi người, người
làm văn cũng như người làm luật, quan tòa và anh cảnh sát, báo chí và giáo
dục. Khi một thanh niên cộng sản thật thà và hồn nhiên dám viết cho tờ báo
của anh: “Các đồng chí đề cập giải pháp cho vấn đề này thì tốt hơn: Làm
sao người phụ nữ thoát khỏi gọng kìm của gia đình?” Anh liền bị một
trận đả kích tơi bời rồi im bặt. Cuốn ABC của chủ nghĩa cộng sản
bị
tuyên bố là tả khuynh. Những thành kiến cứng ngắc và ngu xuẩn của các
giai cấp trung lưu thiếu văn hóa được tái sinh dưới cái danh hiệu luân
lý mới. Cái gì đã xảy ra trong đời sống hàng ngày trong hang cùng ngõ hẻm
của đất nước mênh mông này? Báo chí chỉ phản ánh trong chừng mực rất
nhỏ chiều sâu của trào lưu “técmiđo” trong lĩnh vực gia đình.
Nhiệt huyết của những nhà thuyết giáo tăng thêm cường độ, đồng
thời với sự lớn lên của các thói hư tật xấu, điều răn thứ bảy (của thiên chúa
giáo) trở thành rất phổ biến trong các tầng lớp lãnh đạo. Các nhà luân lý
học xô viết chỉ cần sửa đổi lại đôi chút những câu những chữ. Một chiến
dịch mở ra đả kích những cuộc ly hôn quá dễ dàng và quá nhiều. Tư duy
sáng tạo của nhà lập pháp đã thông báo một biện pháp “xã hội chủ nghĩa”,
là bắt trả tiền đăng ký hôn nhân và tăng thêm lệ phí trong trường hợp lặp
lại. Vậy chúng ta có thể nói: chế độ gia đình tái sinh đồng thời với gia trò
giáo dục được củng cố của đồng rúp. Có thể phỏng đoán rằng lệ phí không
phải là điều phiền hà đối với giới lãnh đạo. Vả lại những người có nhà ở
tốt, có ôtô và những tiện nghi khác biết sắp xếp công việc riêng của họ
không để lộ công khai và như thế không phải đăng ký. Nạn mãi dâm chỉ
khổ nhục đối với tầng lớp ở dưới đáy của xã hội xô viết; trên thượng đỉnh
của xã hội ấy, nơi uy quyền liên kết với tiện nghi, nó khoác cái hình thức
