CUỘC CÁCH MẠNG BỊ PHẢN BỘI - Trang 152

công việc của chính phủ.
Đúng là đẳng cấp quan liêu tiếp tục đem lại trong hai lĩnh vực ấy
một sự tiến bộ nào đó, mặc dù phải trả bằng những phí tổn chung rất lớn.
Trước hết là với những dân tộc lạc hậu của Liên-xô, tất yếu phải qua một
giai đoạn ngắn hoặc dài vay mượn, bắt chước và tiếp thu. Đẳng cấp quan
liêu xây cho họ một cái cầu bước đến những cái lợi ích sơ đẳng của văn hóa
tư sản và một phần nào tiền tư sản. Đối với nhiều vùng và nhiều dân tộc,
chế độ hiện nay thực hiện trong một phạm vi rộng rãi sự nghiệp lịch sử mà
Pierơ (Pierre) đệ nhất và các chiến hữu đã thực hiện đối với xứ Môtcôvi
(Moscovie) cổ xưa nhưng với qui mô lớn hơn và bước đi nhanh hơn.
Hiện nay giáo dục đã thực hiện trong các trường ở Liên-xô ít nhất là
bằng tám mươi thứ tiếng. Đối với phần lớn thổ ngữ ấy, ta đã phải sáng tạo
những chữ cái hoặc thay các chữ cái quí tộc châu Á bằng những chữ cái la
tinh hóa, vừa tầm với quần chúng hơn. Báo chí cũng xuất bản bằng ngần ấy
thứ tiếng giúp cho những người du mục và những nông dân cổ sơ biết tới
văn hóa. Ở những vùng xa xôi của đất nước, xưa kia bị sao nhãng, nay mọc
lên những công nghiệp. Máy kéo phá hủy những phong tục cổ sơ còn mang
tính bộ lạc. Đồng thời với chữ viết, xuất hiện y học và nông học. Không dễ
gì đánh giá việc huy động những tầng lớp mới ấy của nhân loại. Mác đã
không lầm khi nói cách mạng là đầu tầu của lịch sử.
Nhưng những đầu tàu mạnh nhất cũng không làm ra được phép lạ.
Chúng không thay đổi được những qui luật của không gian. Chúng chỉ có
thể làm cho sự vận chuyển nhanh hơn. Sự cần thiết phải cho hàng chục
triệu người biết chữ cái, báo chí, những phép tắc đơn giản nhất của vệ sinh
chỉ ra cho thấy đoạn đường nào còn phải đi nữa, trước khi có thể đặt ra vấn
đề một nền văn hóa xã hội chủ nghĩa mới. Thí dụ như báo chí viết rằng
người Oirat (Oyrates) miền tây Xibêri, cho đến nay không biết tắm rửa, nay
đã có “trong nhiều làng, những nhà tắm mà người ta đến đấy trong vòng ba
mươi kilômét”. Cái thí dụ về tiến bộ sơ đẳng ấy cho thấy nổi bật trình độ
của nhiều thắng lợi khác và không chỉ trong những vùng xa xôi và lạc hậu.
Khi để chứng tỏ bước tiến về văn hóa, người cầm đầu chính phủ nói rằng
yêu cầu về “giường sắt, đồng hồ, hàng dệt, áo len dài tay, xe đạp” tăng lên