CUỘC CÁCH MẠNG BỊ PHẢN BỘI - Trang 154

châm biếm xô-viết không nói một lời về chuyện này bởi vì tuyệt đối cấm
không được đụng đến “mười nghìn” nhà lãnh đạo cao cấp. Tuy nhiên ta
không thể không ghi nhận với một chút buồn phiền, rằng các phái viên cao
cấp xô-viết ra nước ngoài không biểu lộ trước mặt văn minh tư bản một
phong cách riêng, hay một sắc thái nào đó mang tính cá nhân ít nhiều. Họ
không có sự kiên định bên trong cho phép họ coi thường những hình thức
bên ngoài và giữ được một khoảng cách với chung quanh. Thường thường,
tất cả tham vọng của họ chỉ là làm sao cho không phân biệt được họ với
bọn chính cống học đòi lối sống tư bản. Nói chung, số đông họ cảm thấy họ
không phải là những đại biểu của một thế giới mới mà là những kẻ hãnh
tiến và họ hành động đúng như thế .
Nói rằng Liên-xô lúc này đang theo đuổi sự nghiệp văn hóa mà các
nước tiên tiến đã hoàn thành từ lâu trên cơ sở của chủ nghĩa tư bản, nói như
thế chỉ mới nói lên được một nửa chân lý. Những hình thức xã hội mới
hoàn toàn không phải là không có tác dụng; chúng không chỉ mở ra cho
một nước lạc hậu khả năng đuổi kịp trình độ các nước tiên tiến, chúng còn
cho phép đến đấy nhanh hơn rất nhiều so với phương Tây. Tìm thấy chìa
khóa của cái bí quyết ấy không khó khăn gì: những người đi tiên phong của
giai cấp tư sản đã phải sáng tạo ra kỹ thuật của họ và tập tành áp dụng vào
kinh tế và văn hóa, còn Liên-xô thì đã có một cái vốn thu được sẵn sàng,
hiện đại và nhờ có công cuộc xã hội hóa các phương tiện sản xuất, đem áp
dụng không phải từng phần, từ từ, mà cùng lúc, trên qui mô vô cùng rộng
lớn.
Các thủ lãnh quân sự của quá khứ đã nhiều lần ca tụng vai trò khai
hóa của quân đội, nhất là đối với nông dân. Không tự dối mình về thứ văn
minh đặc chủng do chủ nghĩa quân phiệt tư sản gieo rắc, chúng ta tuy vậy
phải công nhận nhiều thói quen cần thiết cho tiến bộ đã đem đến cho quần
chúng qua quân đội làm trung gian; không phải là không có nguyên nhân,
khi các binh lính và hạ sĩ quan đứng ở hàng đầu những người nổi dậy trong
tất cả phong trào cách mạng và chủ yếu trong các phong trào nông dân. Chế
độ xô-viết có khả năng tác động đến đời sống quần chúng, không chỉ ở sự
sử dụng quân đội mà còn ở sự sử dụng tất cả các cơ quan của Nhà nước,