CUỘC CÁCH MẠNG BỊ PHẢN BỘI - Trang 161

Khoa học xã hội bị ngược đãi hơn hết. Các kinh tế gia. sử gia, cả các
nhà làm thống kê, chưa nói đến các nhà báo chỉ lo trước hết đừng có mâu
thuẫn, dù là gián tiếp, với lập trường công khai của đảng. Người ta không
thể viết về kinh tế xô-viết, về đường lối đối nội và đối ngoại mà không tự
bao che bốn bề bằng những lời nói chung chung mượn trong các diễn văn
của các lãnh tụ, và định cho mình mục tiêu chứng minh mọi việc đều đã
xảy ra như đã dự tính hoặc tốt hơn. Chủ nghĩa theo thời một trăm phần trăm
giải thoát được mọi ưu phiền ở thế gian nhưng tự nó đã tạo ra một sự trừng
phạt: sự cằn cỗi.
Dù rằng chủ nghĩa Mác là học thuyết chính thống ở Liên-xô, nhưng
trong vòng mười hai năm trở lại đây chưa thấy xuất bản được một công
trình Mácxít nào - viết về kinh tế, xã hội học, lịch sử triết học – đáng chú ý
hoặc đáng được dịch. Các tác phẩm mácxít đã phát hành không ra khỏi giới
hạn của sự sưu tầm kinh viện, chỉ làm cái việc lặp đi lặp lại những ý cũ đã
được công nhận, và dùng lại cũng những trích dẫn ấy tùy theo nhu cầu từng
lúc. In ra hàng triệu bản, những sách và các tập mỏng, làm bằng hồ dán,
chứa đựng sự nịnh bợ liếm gót và những chất nhão khác, được Nhà nước
đứng ra phát hành, nhưng chẳng ai buồn đọc. Những nhà mácxít có khả
năng nói được điều có ích và có bản sắc riêng thì bị cầm tù hoặc buộc phải
im lặng. Trong khi đó sự tiến hóa của các hình thái xã hội luôn đặt ra những
vấn đề to lớn!
Sự trung thực, không có nó không thể có công tác lý luận, bị dẫm
xuống chân. Những ghi chú để giải thích kèm theo các văn bản của Lênin,
cứ mỗi lần tái bản lại được sắp xếp lại từ đầu đến cuối để phục vụ lợi ích
riêng bộ tham mưu của chính phủ, tâng bốc các “lãnh tụ”, bôi nhọ các địch
thủ của họ, xóa đi một số dấu vết… Các sách giáo khoa lịch sử đảng và
cách mạng cũng chịu đựng một cách đối xử như thế. Các sự việc bị bóp
méo, tư liệu bị che dấu hoặc ngược lại, được chế tạo ra, thanh danh được
dựng lên hoặc bị hủy đi. Chỉ đem so sánh đơn thuần những lần xuất bản kế
tiếp nhau của cùng một cuốn sách trong mười hai năm, ta thấy ngay sự suy
thoái tư duy và ý thức của những người lãnh đạo.
Chế độ cực quyền cũng không kém tai hại đối với văn học. Cuộc đấu