CUỘC CÁCH MẠNG BỊ PHẢN BỘI - Trang 246

phải “học tập”, “tiếp thu kỹ thuật”, “tự nâng cao văn hóa” và bao điều tốt
đẹp khác. Nhưng cả những ông thày học cũng dốt nát, ít văn hóa, chẳng
học hỏi gì cho nghiêm chỉnh, vẫn cứ thô lỗ và thiếu trung thực. Cao vọng
của họ là muốn bảo trợ toàn thể xã hội, chỉ huy các hợp tác xã hay các nhà
soạn nhạc, cao vọng ấy không ai chịu đựng nổi. Nhân dân không thể vươn
tới một nền văn hóa cao hơn mà không đạp đổ sự thần phục nhục nhã cái
đẳng cấp tiếm quyền ấy.
Anh viên chức cuối cùng sẽ nuốt chửng mất cái Nhà nước lao động
hay giai cấp lao động sẽ đẩy anh viên chức ấy đến chỗ không còn khả năng
tác hại? Đó là câu hỏi đặt ra cho số phận của Liên-xô. Ngay từ bây giờ, tối
đại đa số lao động công nhân bất mãn với bè lũ quan liêu, quần chúng nông
dân cũng nuôi một mối căm hờn mãnh liệt. Nếu trái lại với nông dân, công
nhân lao động không mở ra cuộc đấu tranh, để mặc nông thôn với những lề
thói cổ hủ và sự bất lực, điều đó không phải chỉ vì do sự đàn áp: lao động
công nhân sợ sẽ mở đường cho sự phục hồi tư bản chủ nghĩa. Những quan
hệ hỗ tương giữa Nhà nước và giai cấp công nhân phức tạp hơn nhiều so
với sự suy tưởng của các nhà “dân chủ” tầm thường. Không có kinh tế kế
hoạch hóa, Liên-xô đã bị đẩy lùi hàng chục năm về phía sau. Duy trì nền
kinh tế ấy, phái quan liêu tiếp tục làm một chức năng cần thiết. Nhưng lại
làm bằng cách chuẩn bị điều kiện cho sự phá hoại ngấm ngầm toàn thể hệ
thống và đe dọa tất cả thành quả cách mạng. Giai cấp công nhân có óc thực
tiễn. Họ không đặt ảo tưởng đối với đẳng cấp lãnh đạo, ít ra đối với những
tầng lớp lãnh đạo trực tiếp, họ nhận thấy trong lúc này, những người đó là
kẻ bảo vệ phần nào những thắng lợi của họ. Họ sẽ không quên tống khứ
những kẻ bảo vệ gian dối, láo xược và đáng nghi ấy, một khi họ thấy có khả
năng không cần tới. Muốn thế phải có một bầu trời quang đãng hé mở cách
mạng ở phương Tây hoặc phương Đông.
Bọn phái viên và bè bạn của Kơremlanh coi sự ngừng đấu tranh
chính trị như là một “tình trạng ổn định” của chế độ. Thật ra, đó chỉ có
nghĩa là một sự ổn định nhất thời cả chế độ quan liêu, sự bất bình của nhân
dân đã bị nén xuống. Thế hệ trẻ đau khổ nhất là vì phải mang cái ách một
“chế độ chuyên chế sáng suốt,” chuyên chế nhiều hơn sáng suốt… Sự cảnh