CUỘC CÁCH MẠNG BỊ PHẢN BỘI - Trang 271

ngoài việc cho một phát súng vào đầu, hai việc ấy minh họa cho cùng một ý
nghĩa: chế độ hiện hành của đảng ta. Và cả hai sự kiện ấy, nhỏ và lớn, đều
đẩy đảng vào con đường tecmido.
Lêông Đaviđôvit thân mến, chúng ta đã từng đoàn kết với nhau
trong mười năm hoạt động chung, và tôi tin ở sợi dây ràng buộc tình bạn
giữa chúng ta; và điều đó cho phép tôi, giữa lúc phân ly, nói với đồng chí
những điều nhược điểm tôi nhận thấy ở nơi đồng chí.
Tôi không bao giờ nghi ngờ con đường đúng đắn mà đồng chí đang
đi và đồng chí biết đấy, đã hơn hai mươi năm, tôi lúc nào cũng đứng về
phía đồng chí, kể cả trong vấn đề “cách mạng thường trực.” Nhưng hình
như lúc nào tôi cũng thấy đồng chí thiếu cái cứng rắn, cái không nhân
nhượng mà Lênin đã chứng tỏ, cái bản lĩnh có thể đứng một mình khi cần
thiết và tiếp tục trong cùng hướng đó, bởi vì Lênin tin chắc vào một đa số
trong tương lai, một sự thừa nhận trong tương lai tính đúng đắn của những
quan điểm của mình. Từ 1905 đồng chí lúc nào cũng đúng về chính trị và
cả Lênin cũng nhìn nhận điều đó; tôi thường hay kể với đồng chí chính tôi
nghe Lênin nói: năm 1905, chính đồng chí chứ không phải Lênin đúng.
Trước giờ chết, người ta không nói dối và hôm nay tôi nhắc lại điều đó.
Nhưng đồng chí thường hay rời khỏi một chỗ đứng đúng để nhằm
vào một sự nhất trí của đảng, một sự thỏa hiệp mà đồng chí đánh giá quá
cao. Đó là một sai lầm. Tôi xin nhắc lại: Về chính trị, trước đây lúc nào
đồng chí cũng đúng và bây giờ đồng chí lại đúng hơn bao giờ hết. Một
ngày kia đảng sẽ hiểu ra và lịch sử buộc sẽ phải thừa nhận.
Vậy đồng chí đừng băn khoăn nếu có người bỏ đồng chí mà đi và
nhất là nếu đa số không đến với đồng chí nhanh như chúng ta mong muốn.
Đồng chí đúng, nhưng thắng lợi chỉ chắc chắn ở chỗ kiên quyết không
nhân nhượng, cự tuyệt mọi thỏa hiệp, cũng như bí quyết của những thắng
lợi của Vladimia Zlich (Lênin N. D.).
Tôi thường muốn nói những điều trên đây với đồng chí nhưng tôi
chỉ quyết định nói ra vào lúc tôi gửi đồng chí lời chào vĩnh biệt.
Tôi chúc đồng chí sức mạnh và can đảm, như đồng chí vẫn thường
tỏ ra như thế, và một thắng lợi nhanh chóng. Tôi ôm hôn đồng chí. Vĩnh