Ở đây chúng ta chỉ quan tâm đến ý nghĩa của lời khẳng định rằng xã hội
học “dựa” trên các kết quả của tất các ngành khoa học khác và do đó chỉ có
thể được hình thành sau khi mọi ngành khoa học khác đã đạt đến giai đoạn
thực chứng. Điều này không hề liên quan đến luận điểm không thể phủ
nhận là để nghiên cứu dưới góc độ sinh học về con người như là một trong
những sinh vật phức tạp nhất, phải tận dụng các kết quả của tất cả các
ngành khoa học tự nhiên khác. Xã hội học của Comte, như bây giờ chúng
ta thấy, không nghiên cứu con người như một đơn vị vật chất mà lại nghiên
cứu sự tiến hóa của tâm trí con người như là biểu hiện của “sinh vật tập
thể” được hợp thành từ toàn bộ loài người. Chính sự nghiên cứu tổ chức
của xã hội và các quy luật tiến hóa của tâm trí con người mới cần phải sử
dụng các kết quả của tất cả các ngành khoa học khác. Ở đây, giá như Comte
thực sự tin chắc rằng mục đích của xã hội học (và cái bộ phận thuộc sinh
vật học thay thế cho tâm lí học cá nhân trong hệ thống của ông) là nhằm
giải thích các hiện tượng tâm trí dưới góc độ vật lí, nghĩa là, nếu ông thật
sự muốn thực hiện những ước mơ thời tuổi trẻ là thống nhất mọi ngành
khoa học dựa trên cơ sở một quy luật chung duy nhất, thì lời khẳng định
trên của ông sẽ được biện minh
. Nhưng ông đã công khai từ bỏ điều
này. Trên thực tế, lược đồ của ông đã dẫn ông đến chỗ khẳng định rằng
không có hiện tượng nào thuộc những ngành khoa học cao hơn trong trật tự
thứ bậc của ông có thể hoàn toàn quy gọn hoặc giải thích dưới góc độ của
những ngành khoa học trước nó. Theo ông, giải thích các hiện tượng xã hội
học dưới góc độ sinh học thuần túy cũng là điều không thể làm được, cũng
như không bao giờ có thể quy các hiện tượng hóa học hoàn toàn về góc độ
vật lí. Trong khi luôn có những quy luật xã hội học không thể quy về các
quy luật cơ học hay sinh học, sự tách biệt giữa xã hội học và sinh học này
không khác gì sự khác biệt mà người ta vẫn cho là tồn tại giữa hóa học và
vật lí.
Tuy nhiên, khi Comte cố gắng chứng minh luận điểm của ông rằng xã
hội học phụ thuộc vào sự phát triển đầy đủ của các ngành khoa học khác,
ông đã hoàn toàn thất bại và các ví dụ ông đưa ra để minh họa hết sức ngây
