xã hội mà chúng ta nghiên cứu bao gồm cả niềm tin rằng việc trồng trọt sẽ
chẳng đem lại hoa lộc gì cho tới khi tiến hành các lễ cầu siêu, thì loại tri
thức này cũng quan trọng với chúng ta chẳng kém gì bất kì quy luật tự
nhiên nào mà tới nay chúng ta tin tưởng là đúng. Và tất cả “các quy luật vật
lí về sản xuất” (physical laws of production) mà chúng ta gặp phải, chẳng
hạn trong kinh tế học, chẳng phải là các quy luật vật lí trong các ngành
khoa học vật lí, mà là những niềm tin của thiên hạ về điều mà họ có thể
làm.
Điều mà đúng cho các mối quan hệ giữa người với vật tất nhiên còn
đúng hơn nữa cho mối quan hệ giữa người với người vốn là cái mà vì các
mục đích của nghiên cứu xã hội không thể định nghĩa được dưới dạng
khách quan như trong nhóm các ngành khoa học vật lí mà chỉ dưới dạng
niềm tin của con người. Ngay cả mối quan hệ tưởng như thuần túy sinh
học, chẳng hạn như giữa cha mẹ và con cái, cũng không thể định nghĩa
được dưới góc độ thuần túy vật lí trong nghiên cứu xã hội và cũng không
thể nào làm thế được vì mục đích của chính những người tham gia vào mối
quan hệ này: việc niềm tin của họ, rằng một đứa trẻ cụ thể là máu mủ của
họ, là đúng hay sai [dưới góc độ sinh học] chẳng ảnh hưởng gì đến các
hành động của họ.
Tất cả điều này được thể hiện rõ nhất trong kinh tế học - một ngành khoa
học xã hội có hệ thống lí thuyết phát triển nhất. Và có lẽ không quá chút
nào khi nói rằng mọi tiến bộ quan trọng nhất của lí thuyết kinh tế trong
vòng một trăm năm qua đều là sự kế thừa truyền thống áp dụng nhất quán
chủ quan luận
. Việc các đối tượng của hoạt động kinh tế không thể định
nghĩa được dưới dạng khách quan mà chỉ liên quan tới chủ đích con người
là một điều không phải bàn cãi. Chẳng thể định nghĩa được một “hàng hóa”
hay một “mặt hàng kinh tế”, “thực phẩm” hay “tiền tệ” dưới góc độ vật lí
mà chỉ có thể dưới góc độ những quan điểm của những người bận tâm đến
chúng. Lí thuyết kinh tế chẳng có gì để nói về những mảnh kim loại tròn
nhỏ như cách mà một người theo chủ nghĩa duy vật hay khách quan luận cố
gắng định nghĩa tiền tệ. Nó cũng chẳng liên quan gì đến sắt hay thép, gỗ
