tưởng, kể cả việc công bố cuộc chiến tranh thần thánh đối với toàn thể dân
chúng để chống lại những kẻ phản trắc (1). Cuối cùng, khi chỉ còn lại hai
người với nhau, ông ta mới tiết lộ, có một người dân tộc Armenia từ Paris
đến, và chuyển lời của Tapa Tsermoev (2), rằng chẳng bao lâu nữa họ sẽ
nhận được sự cứu viện từ châu Âu, và những người Bolsevich cùng với tất
cả những người ủng hộ họ sẽ bị tiêu diệt.
-----
(1)Nguyên văn bằng tiếng Chechnya.
(2)Tapa Tsermoev (1882-1936): nhà công nghiệp dầu mỏ và nhà hoạt
động chính trị ở vùng Bắc Kavkaz, cha là một vị tướng cảnh sát do có công
với chính quyền Nga hoàng nên được thưởng rất nhiều đất đai, sau này dầu
mỏ được phát hiện trên vùng đất đó. Sau Cách mạng Tháng Mười, Tapa lưu
vong sang Pháp.
- Ông đã lần nào nhìn thấy Tsermoev chưa? - Ông linh mục cắt ngang,
hỏi.
- Chưa.
- Vậy tại sao, cái ông Tsermoev ấy, ở mãi tận Paris lại nhớ đến ông? -
Ông Baki-Haji vặn lại.
- Làm sao tôi biết được… Có thể, ở đấy người ta biết tôi. - Ông Bovka
đáp, cũng không kém phần ngạc nhiên.
- Chỉ có những con chó điên ở làng ông là biết ông thôi, còn Tsermoev
chẳng hơi đâu mà bận tâm đến ông và đến tất cả chúng ta. Ông hiểu chưa?
Đó là sự khiêu khích, còn ông là thằng ngốc.
Chiều tối, một cuộc họp diễn ra trong phòng khách nhà ông Baki-Haji.
Không khí sôi động chưa từng có: đám thanh niên cương quyết đòi tuyên
